Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
WojciechBonenberg
ści.(kontekstualistycznateoriasztuki2).G.Dickietwierdzi,żewartośćdziełasztu-
kidasięokreślićjedyniewwynikudyskusjiiopiniikrytyków,odbiorców,konese-
rów,ludzinświatasztuki”.RównieżShaftesbury3zwracauwagęnanducha”zawar-
tegowdziele:nTo,copiękne,to,cowłaściwe,costosowne,nigdynietkwiwma-
terii,alewsztuce[…]Cóżotopodziwiasz,jeślinieduchabądźto,czegojeston
źródłem?”.
Wydajesię,żewtymkierunkuzmierzaewolucjasztukiwspółczesnej.Przykła-
demmożebyćnurtready-mades,zapoczątkowanyprzezMarcelaDuchampa4.
Artystagłosił,żewszystkojestkwestiąspojrzenia,azwykłeprzedmiotystająsię
dziełamisztukiprzezto,żetwórcanadajeimtęrangę.Każdymaprawotraktować
karoserięsamochodujakoźródłoprzeżyciaestetycznego.
Skorowięcdziełaready-madessąidentycznejakichodpowiedniki,któreprzy-
padkowonieznalazłysięwgaleriachsztuki,pytanieonaturędziełasztukijest
szczególnieaktualne.MożnadostrzecdużepodobieństwomiędzymeblaminBarce-
lona”MiesavanderRohe,uznanymizadziełasztuki,aichlicznymiwiernymi
odpowiednikamiistniejącymiwinnymmiejscu,któreniezostałydostrzeżone
przezkrytykówsztuki.Czyoznaczato,żewartościestetycznenagleztychmebli
nodpłynęły”?
Tasytuacjawskazuje,żeotym,któredziełouznanejestzapiękne,wcoraz
mniejszymstopniudecydująjegowaloryfizyczne,acorazbardziejniematerialny
opis,czylisposób,wjakisięonimmówi,gdziesięmówi,ktowyrażaopinię.Tę
ewolucjęwpodejściudodziełasztukimożnauznaćzazwycięstwoopowiadania
oobiekcienadsamymobiektem.
Opisijegoprzedmiotsąodsiebieuzależnione.Zmiennośćrelacjipomiędzy
produktemajegoopisemjestintegralnąwłasnościąwspółczesnegodziełasztuki.
Niemamożliwościoceny,któryopisjestobiektywnieprawdziwszyodinnego.
Akceptacjadanejinterpretacjiwiążesięzwyboremspośródwielukonkurencyj-
nychopisów.Przytymnieporównujesięopisuzrzeczywistymprzedmiotem,
aporównujesięinterpretacjemiędzysobą.Promocja,reklamaimarketingmajątu
podstawoweznaczenie.Wwynikutakiejdyskusji,prowadzonejnajczęściejwgro-
niekrytykówsztuki,koneserów,znawcówkreującychopinie,rodzisięwspółcze-
snywymiardziełasztuki.
2Problemdotyczybezpośredniościlubpośredniościpoznaniaestetycznego.Wtym
nurcieteoriakontekstualistycznazakłada,żepoznanieestetycznejestściślezdeterminowa-
neprzezjegokontekstprzyrodniczyikulturowy.Reprezentatywnymiprzedstawicielami
tegonurtusą:T.Binkley,G.Dickie,A.Dano,S.Pepper,R.Schultz.
3KoncepcjeestetyczneShaftesbury’egoomawiaA.GrzelińskiwpracyAktualnośćteo-
riiestetycznejShaftesbury’ego.Zob.równieżpraceMorawskiegoiKleina.
4NajbardziejznanymdziełemartystyjestnFontanna”-zwykłypisuar,masowoprodu-
kowanyprzezfirmęR.Mutt,ustawionywgaleriisztukijakorzeźba(1917r.).Stałsięsym-
bolemkierunkuready-mades,propagującegozachwytprzedmiotamicodziennegoużytku,
którewytrąconezeswegocodziennegokontekstuobjawiająswojepiękno.
