Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZESZYTY
Nr13
NAUKOWE
POLITECHNIKI
ArchitekturaiUrbanistyka
POZNAŃSKIEJ
2008
WojciechBONENBERG*
ARCHITEKTURAIDESIGN–NOWYWYMIAR
DZIEŁASZTUKI
Zagadnieniedefinicjidziełasztukiwewspółczesnymprojektowaniunabiera
specjalnegoznaczenia.Łatwozauważyć,żewcodziennymkontekściemaonodwa
aspekty.Popierwsze,możnajezawrzećwpytaniu:nktóreprzedmiotywnaszym
otoczeniumogąbyćzaliczonedodziełsztuki?”orazpodrugie,znajdującodpo-
wiedźnapytanie:ncorozumiemyprzezpojęciedziełasztuki?”.
Oilepierwszepytaniemapragmatycznycharakter,otyledrugiejestpytaniem
filozoficznymokryteria,którepozwoląodróżnićdziełosztukiodzwykłego
przedmiotu.
Odpowiedźnapierwszepytaniejeststosunkowoprosta-otym,któryprzed-
miotuważanyjestzadziełosztuki,decydujespołecznakonwencja.To,czydana
rzeczbędziezaliczonadosztuki,ainnaniezmieścisięwtympojęciu,jestuzależ-
nioneodocenyodbiorcy.Pomimoidentycznychcechprzedmiotówludziezróż-
nychkręgówspołecznychikulturowychbardzoróżniereagująnawartościeste-
tycznezwiązaneztymiprzedmiotami.Częstoobiektybardzocenionepodwzglę-
demestetycznymprzezjednych,sązupełnieniedocenioneprzezinnych.Zależyto
międzyinnymiodsystemuwartościreprezentowanychprzezdanegoczłowieka,
stopniawykształceniaiwyrobieniaartystycznego.
Owielebardziejskomplikowanajestodpowiedźnadrugiepytanie.Badanie
przemianpojęciandziełosztuki”należydohistoriiestetyki.StarożytniGrecy,któ-
rzytworzylirzeźbyibudowlezaliczanedziśdodziełsztuki,mieliodmiennezda-
nienatematwartościartystycznychzawartychwtychprzedmiotach.Dlanichbyły
toprzedmiotynwytwarzanewedługreguł”,wykonanenperfekcyjnie”.Celemnie
byłaoryginalność,leczdoskonałośćwoddawaniurzeczywistości.Gdyzostała
osiągnięta,powinnabyćpowtarzanabezzmianwedługobowiązującychkanonów.
Tworzeniedziełbyłoczynnościąrutynową;składałysięnaniątrzyelementy:ma-
teriał(danyprzeznaturę),praca(kunsztrzemieślniczy)iforma(ustalona,jedna
iponadczasowa).Celemtejtwórczościniebyłonoryginalnewytwarzaniepiękna”.
Dlawieluznasmożebyćniespodzianką,żeuszczytuswychtwórczychosiągnięć
Grecybylinieświadomitychwartościestetycznych,któredziśpodziwiamyipo-
wszechnieakceptujemy.
*InstytutArchitekturyiPlanowaniaPrzestrzennego,WydziałArchitekturyPolitechniki
Poznańskiej.
