Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
WPROWADZENIE
możnaprzypuszczać-wpływajądziśnapewnezaniechaniabadawcze,choć-
bywobszarzewspomnianejmonografiizabytku.Rozpoznanietegodorobku
natyle,byuruchomiłoonopotencjałdodalszychbadań,najakietenobiekt
wpełnizasługuje,jestzasadniczymcelemniniejszejpublikacji.
Taksięskłada,żeczas,wjakimpodjętobadanianaukowenadkościołem
św.Jakuba,zbiegasięzpoczątkiemistnieniahistoriisztukijakodyscypliny
akademickiej;towręczmodelowasytuacja,bystwierdzić,czyinaileróżne
kierunkibadańkontynuowaneczyinicjowaneprzezkolejnepokoleniahisto-
rykówsztuki,zwłaszczawzakresiearchitekturyśredniowiecznej,wpływały
napodejściedotegojednostkowegoobiektu.Warsztatbadawczykształtu-
jesięjednakzawszewokreślonychuwarunkowaniachspołeczno-politycz-
no-kulturowych,zarównolokalnych,jakitychoszerszymznaczeniu;one
zostawiająwbadaniachnaukowychswojemniejlubbardziejwyraźneślady.
Wprzypadkunaszegoregionunajbardziejwyrazistymprzykłademtakich
determinantdziejowychjestXIX-wiecznaniemieckaideaDrangnachOsten
ipostrzeganietychobszarówjakoKolonisationsraum,amiejscowejsztuki
(także,amożenawetszczególniewśredniowieczu!)jakoskutkutejżekolo-
nizacji,ergo-osiągnięćmitycznegoNniemieckiegoducha”.Toprzekonanie,
wzmocnioneautorytetamihistorykówsztukitejmiary,coDehio,Pinder,Gall
czyFrey(tenostatniszczególniedlawizjidziejówsztukiŚląska)nadługo
zdeterminowałobadanianadsztukąPruskrzyżackich,zarównote,wktó-
rychpróbowanoująćjącałościowo,jakite,odnoszącesiędojednostkowych
zjawiskartystycznych5.Wywołałoteż,choćomniejszymnatężeniu,odzew
zdrugiej,Nsłowianofilskiej”strony.Teiinneokoliczności,oddziałującna
(aponiekądwspółtworząc)dorobekbadawczynadsztukącałegoregionu,od-
bijałysięechemtakżeinazainteresowaniacharchitekturąkościołaśw.Jaku-
ba,doczegowrócęwdalszychrozdziałachtekstu.
Należylojalniewspomnieć,żeniejesttopierwszapróbaprezentacjiosią-
gnięćhistoriografiinatemattejbudowli.Zwłaszczawostatnichkilkunastu
5G.Dehio,GeschichtederdeutschenKunst,Bd.1-4,Berlin1919-1934,Bd.1,
gł.s.260-266.OmówieniebadańniemieckichwzakresieKolonisationskunstwrazzpo-
daniemobszernejliteraturyprzedmiotudotyczącejtegozagadnienia-zob.M.Kut-
zner,SztukaakolonizacjaniemieckanawschódodOdry,[w:]Niemcy-Polskawśrednio-
wieczu,red.J.Strzelczyk,Poznań1986,s.337-353;A.Labuda,Zdziejówhistoriisztuki.
Polska,Niemcy,Europa,Poznań2016,zwłaszczarozdz.:EuropaŚrodkowo-Wschodnia-
Polska-Niemcy,s.17-144;B.Störtkuhl,Historiasztukiwsłużbieniemieckichbadań
wschodnich(Ostforschung),NRocznikHistoriiSztuki”,26,2001,s.31-43.
