Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
1.OGÓLNACHARAKTERYSTYKALITERATURYPRZEDMIOTUIJEJUWARUNKOWAŃ
dziejów10.Wobupracachniecomiejscapoświęcił-zgodniezcharakterem
wspomnianychpublikacji-kwestiipowstaniaiorganizacjikościoławnowo
założonymNowymMieścieToruniubądźważnymwydarzeniomznimzwią-
zanym.TenżeWernickewroku1846irokpóźniejTheodorKoerner-archi-
tekt,wieloletniprzewodniczącytoruńskiegoCoppernicus-Vereinswydali
przewodnikipomieście;byłytozarazempierwszeprzewodnikipoToruniu
(wartozaznaczyć,żeniewielemłodszeodpierwszycheuropejskichbedeke-
rów)11,zawierającekrótkiopisbudowlizpodaniempodstawowychdanych
okościele.Kilkalatpóźniejpojawiłasiękrótkanotaoportaluzachodnimko-
ściołapióraKarolaFerdynandaNeya,wielkopolskiegobadacza-starożytnika,
miłośnikaarcheologiiisztuki(okryptonimieNDrN.”),wrazzrysunkiemjego
autorstwa,wwydawanymwLesznieczasopiśmieNPrzyjacielLudu”12(il.7).
DrugapołowawiekuXIXprzyniosławiększezróżnicowanierodzajów
wypowiedziiwzrostzainteresowańobiektem.Dlategobaczniejsząuwagę
należyzwrócićnapewneuwarunkowania,odktórychwdużejmierzezale-
żałycharakteritreśćpierwszychnaukowychtekstów.Uwarunkowaniatesą
dwojakiegorodzaju:pozanaukoweiwynikającezNwnętrza”dyscypliny,przy
czymsąonezesobąsilniepowiązane.Wokresietymdominowałnowytyp
publikacji;ichmetodycznepodstawyczęściowotkwiąwzałożeniachpruskiej
szkołyhistorycznej-preferującejujęciafaktograficznewrazzkrytycznąana-
liząźródeł.Mamnamyślipierwszeopracowaniatypuopisowo-analitycznego,
inwentarzowego,tworzonegłównieprzezarchitektówikonserwatorówza-
bytków,znawcówlokalnejsztuki.Tegotypupublikacjebyływynikiemdzia-
łańformującejsiępodówczasniemieckiejNinstytucjonalnej”historiisztuki,
która,objętaopiekąpaństwa,jakojednozpierwszychzadańpodjęłainwen-
taryzacjętego,cookreśliłajakoprzedmiotswoichdociekań.Tworzyłosię
towszystkowspecyficznymklimaciehistoriografiiniemieckiej,odczasów
10C.Prätorius,J.E.Wernicke(oprac.),Topographisch-historisch-statistischeBe-
schreibungderStadtThornundihresGebietes,dieVorzeitundGegenwartumfassend,
Culm1832.
11J.E.Wernicke,WegweiserdurchThornundseineUmgebungen,Thorn1846;
T.Koerner,[b.aut.],FührerdurchThorn:enthaltendeinehistorisch-politischeUeber-
sichtundeinvollständigesalphabetischesVerzeichnissvonAllem,waszurKenntnissder
StadtundihrerDenkwürdigkeitengehört,Thorn1847.
12K.Ney[Dr.N],Drzwiwielkiewkościelewkościeleśw.JakóbawToruniu,NPrzyja-
cielLudu”,R.10,1844,44,s.349-350.Ney,torunianinzurodzenia,byłtakżefilolo-
giem,poetą,historykiemipedagogiem.
