Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.OGÓLNACHARAKTERYSTYKALITERATURYPRZEDMIOTUIJEJUWARUNKOWAŃ
15
zjednoczeniaNiemiecwszczególnysposóbskupionejnakształtowaniupo-
jęcianarodowejsztukiniemieckiejjakoodrębnegoijednocześnieważkiego
(anawetwyjątkowego!)podwzględemartystycznymfenomenuodgermań-
skichplemionpoczasywspółczesne.GdychodzioobszarPrus,przedmiotem
szczególnegozainteresowaniauczonychbyłaśredniowiecznaarchitektura,
azwłaszczazamkikrzyżackie.TadominacjaproblematykiNzamkowej”wła-
ściwieutrzymałasięażdookresumiędzywojennego13.Takieukierunkowanie
badańnieoznaczałotylkofaktuwspomnianejNdominacji”tematykizamko-
wejwwydawanympodówczaspiśmiennictwie.Wyznaczałoteżspecyficzną
perspektywębadawczą;niejednahipotezapostawionawodniesieniudoar-
chitekturyzamkówNprzenoszona”bywała-mniejlubbardziejświadomie-
nacałebudownictwośredniowiecznewPrusach(np.propozycjeperiodyzacji
architekturywPrusach,czybliskowschodni-bezpośrednilubpośredni-ro-
dowódbarwnejdekoracjibudowlijakoefektznajomościtejsztukizautopsji
rycerzykrzyżackich).ByłtopoczęściNspadek”postarożytnicznych,roman-
tycznychfascynacjachzamkami(imalowniczymiruinami)wcałejEuropie,
obserwowanychtakżewtwórczościplastycznej(Gilly,Schinkel)14,aleteżwa-
rownycharaktertychbudowlizpewnościąidealnieodpowiadałideiKolonisa-
tionsraum,którawhistoriisztukisprzęgłasięzargumentamimetodologicz-
nymi(oheglowskichkorzeniach)pojmowaniasztukijakoNprzejawuducha”
(wtymprzypadkukreatywnego,walecznegoNduchanaroduniemieckiego”).
Zamkikrzyżackienadawałysiędotegoznakomicie.Wprzypadkukościoła
św.Jakuba,zapewneztegowzględu,pierwszeodwołania,porównania,po-
szukiwaniawzorów(abstrahującodtego,czytrafne,czynie)prowadziłyba-
daczydoNrozpoznanych”jużzamkówkrzyżackich.
Grupęwspomnianychwyżejpublikacjizainicjowałw1851rokuzaledwie
kilkustronicowytekstokościeleśw.Jakuba,jednakodoniosłymznaczeniu,
piórapruskiegokonserwatorazabytków,FerdinandavonQuasta15.Dzięki
13Zob.omówienietychzainteresowańu:T.Torbus,DieKonventsburgenimDeut-
schordenslandPreussen,München1998[wersjapolska:Zamkikonwentualnepaństwa
krzyżackiegowPrusach,Gdańsk2014,gł.s.15-18(zawyd.pol.),tutakżepodana
literaturaprzedmiotu].Zob.także:M.Arszyński,Budownictwowarownezakonukrzy-
żackiegowPrusach(1230-1454),Toruń1995,rozdz.1i2.
14Tamże,s.31-32.
15F.vonQuast,St.JacobinderNeustadtThorn,NZeitschriftfürBauwesen”,1,
1851,5-8,szp.153-160.WypowiedźvonQuasta(sformułowanawprawdzieprzyin-
nejokazji,wpolemicezhistorykiemJ.Voigtem):Nzakładam,żestrukturamuru,tak
