Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wychiobywateliorazważnegoświadectwadokonańpokolenia,któreodbudo-
wałopaństwopolskie.
Ustawodawca,tworzącpodstawyprawnedziałalnościarchiwówpaństwo-
wychiarchiwistówpaństwowych,musiałuwzględnićpostanowieniaprawa
konstytucyjnego,któregwarantowałopodmiotowośćobywateliizorganizowa-
negospołeczeństwa.Dlategonieprzeprowadzonoprocesunacjonalizacjizasobu
archiwalnegoorazstworzonoramyprawnedlafunkcjonowaniaarchiwówpań-
stwowychiniepaństwowych.
Od1945r.rozpocząłsięjeszczetrudniejszyokresdlaarchiwistykipolskiej,
aarchiwówpaństwowychiarchiwistówpaństwowychwszczególności.Zmie-
niłysięwsposóbistotnynajważniejszezałożeniaprawakonstytucyjnego,ustro-
jupolitycznego,gospodarczegoispołecznegopaństwaorazcelówdziałalności
archiwalnej.W1951r.zostałwprowadzonyzasadniczypodziałarchiwówpań-
stwowychna:1)podległeNaczelnejDyrekcjiArchiwówPaństwowych(od1984r.
naczelnemudyrektorowiarchiwówpaństwowych),2)podległeministrom:obro-
nynarodowej,bezpieczeństwapublicznego(od1956r.sprawwewnętrznych)
isprawzagranicznych(od1984r.archiwapaństwowewyodrębnione).Dwa
typyarchiwówpaństwowychmiaływlatach1951-1983odrębnepodstawy
prawnedziałania.
Przedarchiwamipaństwowymi,obokpowyższychproblemów,pojawiłysię
równieżuniwersalnewyzwaniadotyczącearchiwistykiświatowejzwiązane
zprocesemmasowościaktorazokreśleniemnowychzasadgromadzeniazasobu
archiwalnego,nowychfunkcjiarchiwówwzakresiewymianyinformacji,za-
spokajaniapotrzebosóbprawnychifizycznychiwykorzystaniazasobuarchi-
walnegonapotrzebygospodarkinarodowej.Dodatkowonależałouwzględnić
obniżeniewartościinformacyjnejmateriałówarchiwalnychijakościpracybiu-
rowejikancelaryjnej,azwłaszczaurzędnikówpaństwowychiadministracji
gospodarczejorazpowszechnelekceważenieprzepisówprawaarchiwalnego
przezpaństwoweispółdzielczejednostkiorganizacyjne.Polskieprawoarchi-
walnewtymtrudnymidramatycznymokresiehistoriiPRLiEuropylat1944-
1957uzyskałoosiągnięciaunikatowewskaliświatowejwzakresieopracowania
nowoczesnychzasadgromadzeniazasobuarchiwalnego,zwłaszczanadzoru
archiwalnego,brakowaniaaktiselekcjitwórcówmateriałówarchiwalnychwcho-
dzącychwskładpaństwowegozasobuarchiwalnego.Słabościąpolskiegoprawa
archiwalnegobyłorozproszeniezasobuarchiwalnego,równieżpomiędzyinsty-
tucjeniearchiwalne,azwłaszczautworzeniearchiwówpaństwowychpodległych
ministrom:obronynarodowej,sprawwewnętrznychisprawzagranicznych
orazarchiwówPZPR.Ustawodawcawlatach1918-1983niezdołałuchwalić
ustawyarchiwalnej.
SejmPRLw1983r.przyjąłpierwsząpolskąustawęarchiwalną,którabyła
dorobkiemteoriiipraktykiarchiwistykipolskiej.Doarchiwistykipolskiej
15
