Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WstępXXV
majednoznacznychodpowiedzi.WspomnieniaRingelblumaczyLewinapokazują,
żeważniejszedecyzjezapadaływgronienajbliższychwspółpracowników,podczas
ogólnejdyskusji.Trudnocośbliżejpowiedziećodecydującymwpływiekonkret-
nychosóbnakierunekdziałalnościorganizacji.Zpewnościąważnefunkcjeadmi-
nistracyjnepełniliWasseriKohn,gdyżpierwszybyłsekretarzem„OnegSzabat”,
drugizaśksięgowym.
313233
Zdecydowaniewięcejwiemyoudzialeróżnychosóbwkonkretnychpracach
zespołu.Częśćwspółpracownikówzajmowałasięsprawamidokumentacyjno-ewi-
dencyjnymi,np.HerszWasser,EliaszGutkowski,BlumaWasser,JechielGórny.
Inneskupiłysięnazbieraniurelacjiiichopracowywaniu,np.DanielFligelman
34
,
Sz.Szajnkinder
35
.EmanuelRingelblumprzygotowywałm.in.konspektyprzyszłych
opracowań.NechemiaszTytelmanzbierałdokumentacjędotyczącąfolkloruulicz-
negogetta.StanisławRóżycki
36
śledziłżyciecodziennemieszkańców„dzielnicy
zamkniętej”.Donajbardziejwytrwałychkopistównależeli:MordechajSzwarcbard,
31Aleksander(Lejb)Landau(?–1944),odprzedwojniabyłwspółwłaścicielemdużejstolarni
wWarszawie,którapodczaswojnystałasięjednymz„szopów”,alemimokonfiskatyzakładu
przezNiemców,byływspółwłaścicielzachowałwnimstanowiskokierownika,dziękiczemu
w„szopie”LandauaudałosięprzezdłuższyczaschronićprzezwywiezieniemdoTreblinkidość
znacznągrupęosób,m.in.działaczyspołecznychzwiązanychz„OnegSzabat”iŻSS.Landau
wykorzystującswojąpozycjęwgetciepomagałmaterialnieiorganizacyjnieArchiwumGetta.
32Daniel(Dawid)Guzik(1890–1946),przedwojnąbyłdyrektoremfinansowymAJDCwWar-
szawie,podczasokupacjiprzebywałwWarszawie,współpracowałzIcchakiemGitermanem
wniesieniupomocyludnościżydowskiej,korzystajączfunduszyJointu,pomagałrównieżgrupie
Ringelbluma,zginąłpowojniewwypadkulotniczymwPradzeczeskiej.
33Kronikagetta,s.472;HerszWasser,ArchiwumDraEmanuelaRingelbluma,„Przełom”1946,
nr3,s.7;idem,„Gettowarszawskie”,mps,AŻIH,sygn.303/XX/583,s.6.Nawetpodczasakcji
likwidacyjnejwlipcuisierpniu1942r.odbywałysięzebrania„OnegSzabat”,np.24sierpnia
1942r.Bylinanim:EmanuelRingelblum,IcchakGiterman,LejzerLipeBloch,AbrahamLewin,
EliaszGutkowski,JehudaFeld,SzmuelWinter,JosefKapłaniAleksanderLandau,zob.Abra-
hamLewin,Dziennikzwarszawskiegogetta,BŻIH1957,nr22,s.91.
34DanielFligelman(?–1942),pochodziłprzypuszczalniezAleksandrowaKujawskiego,musiał
przedwojnąodebraćdobrewykształceniehumanistyczne,gdyżmiałświetnepióro,znałjęzyki
obceiliteraturępiękną,jegotekstymająnietylkowaloryhistoryczno-źródłowe,lecztakżelite-
rackie.ZebrałispisałwielerelacjidlaArchiwumGetta.
35Sz.Szajnkinder(Szejnkinder),przedwojennydziałaczidziennikarzsportowywWarszawie
(Hasmonea),wgetciewarszawskimpisałdziennik,utworyliterackie,atakżeopracowywałróż-
nerelacje,najczęściejżołnierzyuczestniczącychwkampaniiwrześniowej.Zob.„NowyGłos”
1938,nr66,s.6;ARGI461(Ring.I/984).
36StanisławRóżyckijesttajemnicząpostaciąwśródwspółpracowników„OnegSzabat”,nieza-
chowałysięonimżadneinformacje,zostawiłwARGopracowaniaożyciucodziennymikultu-
ralnymwgetciewarszawskim(ARGI455[Ring.I/428];I456[Ring.I/429];I577[Ring.I/154];
I659[Ring.I/92];I661[Ring.I/50]),oszkolnictwie(ARGI669[Ring.I/74])orazwspomnienia
zpobytupodokupacjąsowiecką(ARGI868[Ring.I/459;I/75];I869[Ring.I/427]).
