Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
XIX
Pierwsząweryfikacjąrealnychwpływówruchuwspołeczeństwieżydowskimbyły
wyborydoSejmuUstawodawczegow1919r.Wtymczasiewewnątrzruchudoszłodo
konfliktu,niebyłonjednakspowodowanysłabymwynikiemwyborczym.Jegozarze-
wiemokazałsięstosunekdoRosjiSowieckiejiproponowanegoprzezniąmodeludzia-
łalnościpartiirobotniczych.Natymtlew1920r.(wWiedniu)nastąpiłrozłam,przy
czymwiększośćdziałaczystanęłapostroniePS-Lewicy
42
.Odbiłosiętonegatywniena
itakmizernychaktywachpolitycznychruchu.Wwyborachparlamentarnychpoparcie
dlaPS-Lewicy(listanr5)osiągnęło31852głosy(zczego25094wwojewództwach
centralnych)
43
.Poparciawyborczegoudzielalituzasadniczotylkoczłonkowieorazsym-
patycyruchu.Tenstanrzeczytrwałprzezcałyokresmiędzywojenny,aobrazutego
niemożezmienićfakt,żenp.przywódcaPS-LewicyJakubWitkin
44
zasiadałprzezlata
wradziemiejskiejWarszawy.
PoalejSyjon-Prawica(najwybitniejszymchybadziałaczemtegonurtuwPolscebył
MajerPeker
45
)natomiastmiałapewnąniszęnażydowskiejsceniepolitycznej.Uzyski-
wałazbiegiemlatcorazlepszewynikiwwyborachnakolejnekongresysyjonistyczne.
WelekcjinakongreswKarlowychWarach(lipiec1923r.)uzyskałaogółem6,1%głosów
(wWarszawieaż28,2%),aleprawdziwaeksplozjapoparcianastąpiła,gdydziałaczePS-
-PrawicystopniowozdominowaliBlokPracującejPalestyny
46
,cozaowocowałow1937r.
poparciem53,6%(58832głosy)uzyskanymwwyborachdelegatównakongressyjo-
nistycznywZurychu
.
Prawdopodobnietrendtenleżałupodstawstopniowegoponow-
negojednoczeniasięruchu,czegowyrazembyłaktzkwietnia1935r.,kiedytoczęść
lewicy(tamniejsza)połączyłasięzprawicą
47
.Procestenpostępowałtużprzedwojną.
Możnabyzpowyższegowyciągnąćcałkowiciefałszywywniosek,żePS-Lewica
byłasłaboobecnawżyciuspołecznościżydowskiej.Jednaktarzekomomarginalna
formacjawydawałaróżnegazety,publikacjeokolicznościowe(ulotki,jednodniówki),
książki.NajdłużejukazywałsięnArbeterCajtung”
48
.Spiritusmovensiwspółredakto-
remtegopismabyłWitkin(pisałpodpseudonimemZerubawel)
49
.Jeślichodzioprasę
poalejsyjonistyczną,wartowspomnieć,żekolejnepróbyjejwydawaniapodejmowano
42W.Jaworski,op.cit.,s.30.
43S.Rudnicki,ŻydziwparlamencieIIRzeczypospolitej,Warszawa2004,s.259.
44JakubWitkin,ps.Zerubawel(1886-1967),dziennikarz,liderlewicyPoalejSyjon,radnywar-
szawskiejgminyżydowskiej(1924-1936),radnyWarszawy,współpracownikwieluinstytucjispo-
łecznychorazredakcji.Po1948r.członekwładzsyjonistycznych,autorwielupublikacjiksiążko-
wychorazprasowych.
45MajerPeker(1887-?),lekarzinternista,członekwładzPoalejSyjon-Prawicy,działaczCentosu
iinstytucjiproemigracyjnych.
46BlokPracującejPalestyny-blokwyborczyorganizacjisyjonistycznychskupiającyprzede
wszystkimPoalejSyjon-Prawicę,atakżewróżnymczasieinneorganizacje,np.Hitachdut,
HaszomerHacair,Hechaluc.Od1931r.byłdominującąsiłąwruchusyjonistycznymwPolsce.
Zob.W.Jaworski,op.cit.,s.94in.
47W.Jaworski,op.cit.,s.72,108,118.
48nArbeterCajtung”[żyd.GazetaRobotnicza],centralnyorganPS-Lewicy,ukazywałsięwlatach
1926-1939.
49RedaktorzynaczelninArbeterCajtung”:MajerBarbanel,A.Werba,JankielGoldcwajg,Mosze
Cukier,L.Zalcman,Sz.Sztengel,N.Rajzman,I.Stolarski.
