Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XX
Wstęp
odpoczątkumiędzywojnia.Zwyklejednakkończyłysięonekonfiskatązestronywładz
orazprocesamiwytaczanymiredaktoromzpowodunieprawomyślnychtreściwpubli-
kacjach
50
,innymrazemnaprzeszkodziestawałyfinanse
51
,przyczymzapewnedrugi
powódbyłczęstszy.
OpróczdziałalnościwydawniczejPS-Lewicaprowadziłaszczególnieaktywnądzia-
łalnośćnadwóchinnychpolach:edukacjiorazzwiązkówzawodowych.Wzestawie-
niuzarok1928opublikowanymnałamachnArbeterCajtung”czytamy,żeorganizacja
miała:159kół,145lokali,7517członków,46szkółwieczorowych(121klas),130kół
samokształceniowych,89kółdramatycznych,57klubówsportowych
52
.
Dopełnijmyniecotenobraz.W1919r.PoalejSyjon(przedrozłamem)prowa-
dziłwsumiewkrajudziesięćszkółludowychiogródkówdziecięcych(Bundmiał
ichsześć).RokpóźniejwsamejWarszawiebyłoichcztery,ogółemzaśczternaście
53
.
WramachCentralnejŻydowskiejOrganizacjiSzkolnej(CISzO)ichdziałalnościąbyło
objętych21125uczniów.WokresieosłabieniaPS-Lewicywpołowielattrzydziestych
wciążsolidne15486uczniów.Prowadzonoteżrozbudowanekursywieczorowedla
robotnikóworazUniwersytetLudowy.
KlasowycharakterPS-Lewicywyrażałsięwtym,iżstosunkowowielujejczłon-
kównależałodozwiązkówzawodowych.RównieżnatympolukonkurowałonzBun-
dem.Kiedynp.bundowskieCentralneBiuroŻydowskichZwiązkówBranżowychzrze-
szałook.50tys.członków,centralaPS-Lewicyskupiałaimponujące35tys.Szczególny
rozkwitpoalejsyjonistycznegoruchuzwiązkowegonastąpiłwlatach1928-1929.Tylko
wzakładachpapierniczychprzybyło600nowychczłonków.
ByłtojednakpoczątekkońcawpływówPS-Lewicywśródrobotników.Wciągu
następnychkilkulatwskutekzarównobłędnegorozeznanianastrojówwelektoracie,jak
itrwającegokryzysugospodarczegoliczbaaktywnychczłonkówzwiązkówspadłado
ledwie8700osóbzrzeszonychw104oddziałach(w1934r.).Napodstawiedostępnych
danychtrzebastwierdzić,żeaktywnośćorganizacyjnaruchuPoalejSyjonwPolscedo
1939r.byłazróżnicowana,alerelatywnie(wodniesieniudobazyczłonkowskiejoraz
materialnej)wysoka.Omarginalizacjiruchunaarenieogólnokrajowejprzesądziłroz-
łam,którypodzieliłorganizację,atakżekonkurencjazestronyBundu
54
.
Wgetciewarszawskim
Właściwiejedynymźródłeminformacji(aczkolwiektrudnoolepsze)pozostająwspo-
mnieniaAdolfaBermana
55
,lideraPoalejSyjon-Lewicywdzielnicyzamkniętej.Według
50JidiszerArbeterPinkes[Księgarobotnikażydowskiego],red.Zerubawel,Warsze1927,
s.567-568.
51nŻydowskiGłosRobotniczy”,styczeń1933,nr1.
52nArbeterCajtung”,18X1929.Czołówkadziałaczybrałaudziałwcyklicznychwykładachoraz
zajęciach.WśródprelegentówbyłEmanuelRingelblum.
53B.Garncarska-Kadary,op.cit.,s.278.
54Ibidem,s.190-197,205,215,285,298.
55AdolfAbrahamBerman(1906-1978),działaczmłodzieżowy,wydawcanArbeterCajtung”,
psycholog,nauczyciel,wczasiewojnyczłonekŻydowskiegoKomitetuNarodowegozramie-
