Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
XXIX
społecznejitp.”
68
Dopierozamknięciezamuramiosłabiłosiłękibucu,któregoczłonkowie
niemoglijużwydostawaćsiępozamiastoipodtrzymywaćkontaktuzmniejszymi
ośrodkami.Niemniejjednakprzystosowanosiędonowychwarunków,urządzononawet
pracowniedlaczłonkówwspólnoty.
PielęgnowaniemyślioPalestynie,okraju,którybędziestałnatrzechfundamen-
tach:żydowskiejziemi,żydowskiejpracyorazjęzykunarodowym,zaowocowałowpra-
siesyjonistycznejstosunkowolicznymiprzekładamipoezjihebrajskiej.Prymwiódł
naturalnieBialikjakowieszcznarodowy.Znalazłysiętamm.in.takiejegoutwory,
jakOrzezi,Pomojejśmierci,Wszystkichponiósł.Tłumaczenietychwierszyoparto
naprzedwojennymprzekładzieSalomonaDykmana,złożonymdodrukuw1939r.,
któregopublikacjęuniemożliwiłwybuchwojny
69
.Szczególnemiejscewśródartyku-
łówpoświęconychpostaciipoezjiBialikazajmujetekstzatytułowanyLemekorotszirej
Bialik[WsprawiepytaniaoźródłapoezjiBialika],gdziedokonanobardzogruntow-
nejanalizywierszaHymn.Sprawdzonownimpochodzeniekażdegosłowa,wskazano,
czymkierowałsiępoetaprzydoborzetakich,anieinnychwyrażeńipojęć.Różnego
rodzajuzapożyczeńztwórczościBialikaniesposóbtuzresztąomówić,jestichbowiem
bardzowiele.Celowaławtymprasaogólnosyjonistyczna.OpróczBialikapojawiająsię
sporadycznieinniautorzy,naprzykładSzlomoSkulskiwnMagenDawid”czyRachel
BluwsteinwnSzwiwie”.Jedynymwierszemwjęzykupolskimwsyjonistycznejprasie
wtomiejestTel-Chaj(podpisanyinicjałaminM.B.”)zamieszczonywnMagenDawid”,
cokontrastowałomocnozcałościątegopismaspisanegowjęzykużydowskim.
Jakjużwspomniano,takjakwcałejprasiegettawarszawskiego,oprezentowanych
wtomieczasopismachmożnapowiedzieć,żeżyłybardziejproblemamizewnętrznymi
aniżeliwewnętrznymi.Prawdopodobniebyłatonaturalnawówczesnejrzeczywisto-
ścichęćnucieczki”dotematówdającychjakąśnadzieję,októrychmożnabyłocoś
pozytywnegonapisać.Oilesyjoniścinuciekali”wproblemypalestyńskieikulturowo-
-hebrajskie,otyleasymilatorzy-wdobrewieścizzagranicy,przedewszystkimdoty-
czącerządupolskiegowLondynieorazwydarzeńfrontowych.Tenostatniwątek,pozor-
nietylkoczystomilitarny,takżezwiązanybyłzżywionyminadziejamiiprzeżywanymi
emocjami.Oczywiściemożebyćtotylkoprzypadek,gdyuwzględnisięniewielkipro-
centzachowaniawydawanejprasy,alewtytułachtutajprezentowanychdajesięzaobser-
wowaćbardzocharakterystycznązależność.Wiadomościdotyczącedziałańwojennych
niewystępująwcześniejaniżeliodpoczątku1942r.,toznaczydopieroodmomentu,
gdypojawiłysiępierwszeoznaki,żeIIIRzeszamożeprzegraćwojnę.Możnatosfor-
mułowaćsarkastycznie,żenieprzerwanepasmozwycięstwniemieckichdokońca1941
r.nieleżałowsferzezainteresowańomawianychtutajczasopism.Zresztąwiększość
ludnościgettaitakświetnieotymwiedziaładziękipropagandzieniemieckiej;poza
tymprasaniemiecka,pomimozakazu,byłaprzezludnośćżydowskąszerokoczytana
70
.
68Zob.dok.4,artykułBetnuatejnu(skira)[Wnaszymruchu(sprawozdanie)].
69Udałosiętodopiero67latpozakończeniuIIwojnyświatowej:ChaimNachmanBialik,Pieśni,
tłum.SalomonDykman,wyd.krytyczne,poprawioneirozszerzone,red.MarzenaZawanowska,
MaciejTomal,Kraków-Budapeszt2012.
70NiewynikałotobynajmniejzzamiłowaniapolskichŻydówdolekturyczasopismniemieckich,
alebyłorezultatemwzględnieszerokiejznajomościjęzykaniemieckiegoorazfaktu,żeŻydzi
