Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OkręgRzeszyGdańsk-PrusyZachodnie(ReichsgauDanzig-Westpreußen)[3]5
LUBICZ
11
Po10.1939,Warszawa-getto.N.N.,Relacjapt.„Lubicz[nadDrwęcą]”.Represje
wobecludnościżydowskiejwpierwszychtygodniachokupacjiniemieckiejwLubi-
czu,dowysiedleniadoDobrzyniaiLipna(12.10.1939r.).
3.
[1]Lubicz
Lubicz,osadanadDrwęcą,liczącana2000mieszkańców1/3Żydów,przeżył
wtejwojniewcaleniemałomiasteczkowątragedię.
Działaniawojennedałymusiębardzomałoweznaki;jedynąofiarąbyłwysa-
dzonyprzezPolakówmost.3września,gdyNiemcydochodzilijużniemaldoToru-
nia,wszyscyniemallubiczanieopuścilimiasto.Wprzeciągutygodniapowrócili
wszyscyi,naturalnie,zastaliswemieszkaniadokładnieiskrupulatnieobrabowane
przezPolaków.Tylenawstępie.
NiemcywkroczylidoLubicza7wrześniaijuż9-egozdążyliskonfiskować
olbrzymimłyn,należącydoŻydów–Hernesów
12
.Całątęrodzinęosadzonowobo-
ziekoncentracyjnym,ajednegoinżynierazabranodoToruniaizatrudnionoprzy
reperacjizniszczonegomostu.PracowalituprzeważniePolacy(miałytobyćretor-
sjezapogromydokonywanenaNiemcach),którychokropniemaltretowanoibito,
aleichloswporównaniuzniedoląnielicznychŻydówbyłjeszczegodzienzazdro-
ści.Żydomnietylkodawanomniejszeracje[2]izmuszanodocięższejroboty,ale
jeszczezespecjalnągorliwością,mówiącłagodnie,szykanowanoidręczono.Owym
inżynierem,jakoczłowiekiemwykształconymibogatym,„zaopiekowanosię”ze
szczególnąpieczołowitością.Konieckońcówdoszłodotego,żeNiemcypodmówili
dwóchPolaków,zktórymiichofiaradźwigałaciężkąszynę,by,przykładzeniu,
puścilijąniespodzianie.Efektbyłtaki,żeszynazmiażdżyłanieszczęśliwemudłoń,
co,wobecbrakuopiekilekarskiej,doprowadziłodojegośmierci.
Pozajęciumłynazabranosiędonędznych,typowomałomiasteczkowychskle-
pikówżydowskich.Zajeżdżanopoprostusamochodamiiładowano(zawartość
10takichsklepikówmogłasięzłatwościąpomieścićnajednejpółciężarówce;byłosię
nacołaszczyć!)wszystko,cokolwiekzabraćsiędało,pozostawionotylkogołeściany.
Pewnegodniaschwytanodoroboty12młodzieńcówżydowskich,wyprowa-
dzonozamiasto,ustawionokarabinmaszynowyijedenzNiemcówoświadczył,
żewszyscyzostaną[3]rozstrzelani–„Dajęwampięćminutnapomodleniesię
i3godzinynawykopaniedołu,wktórymzostanieciepogrzebani”–zakończyłswą
11Zob.relacjapt.„OsadaLubicz”,dok.43.
12Woryg.błędnie„Kernes”.WokresiemiędzywojennymmłynwLubiczunależałdoIzaaka
Hernesa.(Zob.GminyżydowskiepograniczaWielkopolski,s.137i376).Por.dok.43.
