Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MichałŁuszczuk
Wprowadzenie
RegionArktykizracjiswejspecyfikigeograficznejprzezsetkilatznajdował
sięnaodległychperyferiachpolitykimiędzynarodowej.Wyrażałosiętoprzede
wszystkimbrakiemstałych,rozbudowanych(zarównowformie,jakitreści)re-
lacjimiędzymieszkańcamiDalekiejPółnocyamieszkańcamiobszarówleżących
napołudnieodkołapodbiegunowego.ŚrodowiskoprzyrodniczeArktykizjednej
stronybyłodomemdlardzennychludówPółnocy,którezaadaptowałysiędojego
surowychwarunków,zdrugiejzaś,przezcałewiekiskuteczniehamowałoam-
bitnezamierzeniaiplanywielumorskichpodróżników-głównieeuropejskich
odkrywcówikupców-zmierzającychdoeksploracjiikolonizacjipółnocnych
kresówEuroazjiorazAmerykiPółnocnej.Dziejeheroicznychposzukiwańlegen-
darnychpółnocnychszlakówmorskichdoAzjiczyteżśmiałychpróbzdobycia
biegunapółnocnegosądoskonałąilustracjązmagańczłowiekazesrogimklima-
tem,trudnodostępnymiakwenamiorazdopieropowolipoznawanymiprzeznlu-
dziPołudnia”prawaminaturyrządzącyminaobszaracharktycznych.
DopieroodpołowyXXwiekumożemydostrzecstopniowy,awostatnich
dwóchdekadachwręczdynamicznywzrostaktywnościdotyczącejobszarów
Arktyki,obejmującejmiędzyinnymirównieżrozwójstosunkówmiędzynarodo-
wychzwiązanychztymobszarem.Związanejesttozsynergicznymefektemod-
działywaniawieluczynników,wśródktórychpierwszoplanowąpozycjęzajmują
dwauwarunkowania.Popierwsze,imponującypostęptechnologicznystwarza-
jącycorazlepszeiponiekądbezpieczniejszemożliwościfunkcjonowanialudzi
naDalekiejPółnocy.Podrugie,niespodziewanieszybkozachodzącezmianykli-
matuorazichobecneiprzyszłeróżnorodnekonsekwencje(odczuwanezarówno
wskaliregionuarktycznego,jakicałegoglobucorazbardziejprzykuwająuwagę
międzynarodowejopiniipublicznej).
Wskazaneczynnikiwpołączeniuzinnymiokolicznościami,międzyinnymi
naturypolitycznejiprawno-międzynarodowej,przyczyniająsięzarównodowie-
lowymiarowejtransformacjipółnocnychobszarówpolarnych,jakteżdozmiany
