Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
15
byłouSewilskieoświadczenienatematprzemocy”wroku1986.Oświadczenie
tozostałonastępniewykorzystaneprzezAmerykańskieStowarzyszenieAn-
tropologiczne,całkowicieodrzucającepomysłjakobyczłowiekbyłgatunkiem
naturalniepredysponowanymdoprzemocyiwojny6.Niezależnieodtegoczy
wnioskiwnimzawartebyłyprawdziwe,czynie,oświadczeniemiałomały
wpływnanaukęiogromnynatojaknaukowcymyśląipostrzegająświat.
Historiawojskowościzostaławydalonazuniwersytetów.Wdużejmierzeze
względunaprzebiegkonfliktówmającychmiejscewostatnich150latach,pisa-
najestwjęzykuangielskim.Jednymzdzieł,któremiałynajwiększywpływna
niąjestksiążkaEdwardaCreasy’egoFifeenBatlesoftheWorld(1851).Creasey
dostarczyłhistorykomwybiegupozwalającegopisaćohistoriiwojskowości
bezmoralnegoobciążenia,bitwysąważneponieważdecydowałyobieguhi-
storii,kształtdzisiejszegoświatajestwynikiemstuleciwojen.Byłtotypowy
konceptrodemzepokiwiktoriańskiej.Wtymsamymczasie,historycyustroju
rozważalirozwójpaństwowościWielkiejBrytaniipoprzezlatarozlewukrwi,
wojendomowychorazbuntów,ażdoczasówmajestatuwiktoriańskiejAnglii.
Niedługopóźniej,Darwinogłosiłswojąteorięewolucji,wrazzjejteząoroz-
wojupoprzezwspółzawodnictwo.Creasynierozważałtylkobitewaleiczynni-
ki,którezadecydowałyoichznaczeniu,zwłaszczataktykęistrategię.Takie
podejściedohistoriiwojskowościstałosiębardzopopularne.
Byłajeszczejednagrupahistoryków,którzynieczulitaksilnejpotrzeby
usprawiedliwianiawyborutematuswoichbadań.Mowatuobyłychlubczyn-
nychżołnierzach(zwykleposiadającychstopieńoficeraidoświadczeniepolo-
we),którzyzaczęlipisaćohistoriiwojskowej.Wrazzwyboremtematubadań
przenosilioniswojedoświadczeniaiwiedzęożyciuwarmii.Częstozapomina-
my,żewieluznichstarałosięwpłynąćnawojskowądoktrynęswoichczasów.
KapitanBasilLiddellHartigenerałmajorJ.F.C.Fuller,dwajnajbardziejzna-
czącybrytyjscyhistorycywojskowościXXwieku,stworzyliwokresiemiędzy-
wojennymdoktrynęwykorzystaniawojskpancernych,zprzeznaczeniemdla
armiibrytyjskiej.Obajzostaliusunięcizesłużbyalenadalstaralisięwpływać
nawspółczesnąsobietaktykę,częściowopoprzezswojepiśmiennictwohisto-
ryczne.Ichwłasnepomysłyodnośniewspółczesnejwojnymogłyniejedno-
krotniewpływaćnegatywnienaichpostrzeganieprzeszłości7.Cobardzoważ-
ne,zainteresowaniawspółczesnąwojnąskoncentrowałyichbadanianadtymi
jejaspektami,którewydająsięwspólnedlawszystkichokresówhistorii.Pro-
wadziłotogłowniedobadańnadtaktyką,strategiąisylwetkamiwodzów.
Esencjątegostyluuprawianiahistoriibyłoprzekonanie,żewojnążądzą
pewneprawidłaniezmiennenaprzestrzeniwieków.Zwyciężałtendowódca,
którylepiejwprowadzałtezasadywżycie.KampanieAleksandraMacedoń-
skiego,Cezara,FryderykaWielkiego,Napoleona,RommlaiMontgomery’ego
opartebyłynatychsamychzasadach.TeorieClausewitzawyrażałypraktycznie
6Zobacz:J.Keegan,AHistoryofWarfare(London,1993),80-1.
7Fulleruważał,żemożnawyciągaćwnioskizkampaniiAleksandraWielkiegoiodnosićjedodok-
trynywykorzystaniawojskpancernych.Przekonanietomiałoogromnywpływnajegoporównanie
armiirzymskiejzmacedońską.Zobaczrozdział4.
