Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
ReformyGalienaijegonastępców
Naichszczyciestałzregułylegatuslegionis33,któryodczasówSeptymiusza
Seweranosiłtytułpraepositus34lubdux35.Ztymnowymokreśleniemwiązał
siębezwątpieniazamiarpozbawieniagojegosenatorskiejrangiorazdokładne
określeniejegofunkcjiiroli,zgodniezwykonywanymiobowiązkami36.Po-
nowniewidzimytu,żeGalienwykluczającoficerówstanusenatorskiegozdo-
wodzeniavexillatiowyciągnąłkonsekwencjejedyniezwrogichsenatowizarzą-
dzeńSeptymiuszaSewera.Odtegomomentuzniknąłztegostanowiskalega-
tus,zaśdwieinskrypcjewymieniająwtymmiejscuwywodzącegosięzestanu
ekwickiegopraepositusvirperfectissimus37.
III.Podziałwładzycywilnejiwojskowej
Mogłobysięwydawać,żepotym,jakGalienradykalniewykluczyłsenatorów
zdowodzenialegionamiiwojskiemwogóle,kolejnymkrokiembędzieusunię-
ciesenatorskiegonamiestnikaprowincji.Legatusprovinciaebyłprzecieżgłów-
nodowodzącymwszystkichoddziałówoperującychnajegoterenie.Dziwnym
zrządzeniemlosucesarzniewyciągnąłjednaktakdalekichkonsekwencji.
ZpewnościąjednakwIIIwiekudajesięzauważyćwzrastającątendencjędo
zastępowanialegatusprovinciae,początkowoprzynajmniejczęściowo,przez
ekwickiegoprocuratoragensvicepraesidis38.RządyGalienastanowiąrównież
wtymrozwojuważnyetapchoćbyprzezto,żepodjegopanowaniempojawia
sięporazpierwszysamodzielnyvicarius39,którystałsięjużnastałeprzedstawi-
cielemnamiestnika,aniejedynieokazyjniepowoływanymprokuratorem.Jed-
nakżedopieroDioklecjanwykonałostatnikrokpolegającynausunięciuztego
stanowiskasenatorów.Dwietakważneprowincje,jakHispaniaTarraconensis
iSyriaCoele–wtejostatniejstacjonowałydwalegiony–posiadały,domomen-
tuprzejęciaprzezDioklecjanatronu,senatorskiegonamiestnika,podczasgdy
winnychprowincjach,wktórychniestacjonowałylegionyzmianatanastąpiła
jużwcześniej.Wynikaztego,żeprzyobsadzaniunamiestnictwaprowincji,woj-
skowypunktwidzenianiegrałżadnejroli40.
Spróbujmypokrótcewyjaśnićtęsytuację.Mianowiciedowódcaoddziału
byłzazwyczajbliższyswoimludziom,aniżeliktoś,ktopełniłwyższefunkcje
dowódcze.
NiestetymamymglistepojęcieożyciucodziennymarmiirzymskiejwIII
wieku,jednakżewtympunkciemożemyzałożyćtensamwniosek.Jeśliwięc
33CIL.IX2457(około155);VIII7050(około161).
34CILVI1408,1409(193i196-197);VIII7978(około196);X5398(211-214).
35CIL.III10471-3.Rangordn.s.188poniżej.
36Rangordn.s.183.
37CIL.III3228(Gallienus260-268);XII2228(Claudius269).
38CI.W.Keyess.3-17;Hirschfeld,Verwaltungsbeamtes.387-389;Rangordn.s.169.190.
39CIL.III3424;Inscript,graec.adresrom.pertinentes(Paris1901)III1287;CI.W.Keyess.8;
Domaszewski,Rhein.Mus.58(1903)s.228.
40Cl.W.Keyess.12.14.49f.
