Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
ReformyGalienaijegonastępców
zawszekonsulowie,późniejnatomiasturządtenpiastowanybyłprzedobjęciem
konsulatu42.Stanowitopewiendowódnato,żenamiestnikstraciłwówczasswe
wojskoweuprawnienia.Niestetyniemożemyjednakuznaćtegozapewnik.
Pewnąwskazówkąsądlanasstosunkiadministracyjneiwojskowepanujące
wprowincjiNumidia.Stacjonowałwniejtylkojedenlegion,IIIAugusta,stąd
wczasachwczesnegoCesarstwalegatusprovinciaebyłjednocześniedowódcą
legionu.Wyżejmogliśmyzauważyć,żeGalienoddałIIIAugustawewładanie
prefekta43.Jegozadanianiebyłyjednakidentycznezzadaniaminamiestnika.
Najpóźniejwlatach283-284pojawiłsięprzyjegobokupraesesprovinciaewy-
wodzącysięzestanuekwickiego44.NainskrypcjizczasówDioklecjanaurzęd-
nicyowizostaliwymienienioboksiebie45.Praesesmógłbyćnaturalnieprzeło-
żonymprefekta,jednakżenajprawdopodobniejwprzypadkuobutychdostoj-
nikównastępowałpodziałkompetencji.
Widzimywięc,żeniedasięprzytoczyćabsolutnegodowodunarozdział
władzywojskowejicywilnejjużzapanowaniaGaliena.Niemniejjednakwspo-
minaotymprzynajmniejświadectwoAureliuszaWiktora,aniektórezmiany,
którezaobserwowaliśmywstosunkachgospodarczychtamtychczasów,znala-
złybywtensposóbpewnepotwierdzenietegozjawiska.Niewidzęjednakpo-
wodudlaktóregoniemoglibyśmyuznaćtegopodziałuzaprawdopodobny–
naturalniezzastrzeżeniem,żekażdegodniajakaśnowoznalezionainskrypcja
możerzucićnatęsprawęcałkowicieinneświatło.
IV.Usunięcieróżnicstanowych46
ArmiaCesarstwaRzymskiegobyłazróżnicowanapodwzględemstanowym.
Ostrepodziaływystępowałypomiędzyoficeramistanusenatorskiegoiekwic-
kiego.Różnicewystępowałytakżepomiędzykarierąprzedstawicieliobydwu
tychuprzywilejowanychklas,adrogąawansupospolitegożołnierzawywodzą-
cegosięzplebsu.PośmierciDioklecjanaróżnicetezatarłysię.Możnazaobser-
wować,jakbarbarzyńcy,nieposiadającywykształceniapospoliciżołnierzepną
sięposzczeblachkarierynawysokiestanowiskadowódcze.Chciałbymprzyto-
czyćtutajdlaporównaniacoprawdadwazupełnieodmienneprzykłady,każdy
jednakżeadekwatnydoopisywanejtutajsytuacji.ArmiaFryderykaWielkiego
dowodzonawyłącznieprzezszlacheckichoficerówuchodziłamniejwięcej
wpołowieXVIIIwiekuzanajlepsząwEuropie.W50latpóźniejtosamotyczy-
łosięarmiinapoleońskiej,którejnajbardziejwybitniwodzowie,bezwyjątku
byliraczejskromnegopochodzeniaiwktórej,jakwiadomo,ukażdyżołnierzno-
siłwtornistrzemarszałkowskąbuławę”
.Warmiirzymskiejtademokratyzacja
42CIL.VI31776(ViriusLupus);1673(HelviusDionysius).DotegoCl.W.Keyess.15-17.52.
43CILVIII2665.
44CILVIII2643.
45CILVIII2572.
46Domaszewski,Rangordn.s.80-82;Rhein.Museum,N.F.57(1902)s.511f.
