Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ArtyściANdersa•cONtiNuitAeNOVitA
WrazzgenerałemWładysławemAndersemprzewinęłasięfalawwiększościza-
pomnianychinierozpoznanychdoniedawnawpolskiejhistoriisztukiartystów,któ-
rzy–niezależnieodwojskowychrygoróworaznienaturalnychdlatwórczościplastycz-
nejwarunkówiokoliczności,wszeregachArmiiPolskiejnaWschodzie,anastępnie
2Korpusu–znaleźliwarunkirozwojowewpostaciorganizacjiwystaw,pomocyma-
terialnej,grupistowarzyszeńartystycznych,anawetsamodzielnychszkółmalarskich
iindywidualnychpracowniartystycznych.Tom.in.JózefJarema,JózefCzapski,Sta-
nisławWestwalewicz,ZygmuntTurkiewicz,HenrykSiedlanowski,EdwardMatusz-
czak,JerzyMłodnicki,StanisławFrenkiel,JaninaWolff-Boguckaicałaplejadakolej-
nychartystów,którzysystematycznie,począwszyod1942r.,dołączalidoszeregów
ArmiiPolskiejnaWschodziei2Korpusu.Tooni,powyjściuznnieludzkiejziemi”,
tworzyliwkrajachLewantupodwalinyruchuwystawienniczegoipierwszychzwiąz-
kówartystycznych.OrganizowanewkrajachBliskiegoiŚrodkowegoWschodu,tuż
poopuszczeniuZSRR,prezentacjepolskiejsztukiświadczyłyożywotnościiwysokim
poziomiemalarstwapolskiegoispełniałyniebagatelnąrolępropagandowąwkrajach
postojupolskiegowojska,czegodowodemsąsetkidrukowanychrecenzji,krytyk,
relacjiisprawozdańpoświęconychwspółczesnejsztucepolskiejpublikowanychwów-
czesnejprasiepolskojęzycznej(aletakżeangielskiej,francuskiej,arabskiejihebraj-
skiej),mówiącychonierozerwalnymiistotnym(niezależnieodtrwającejwPolsce
wojnyirozproszeniaPolaków)związkusztukiikulturypolskiejzkulturąZachodu.
Oddzielnymproblemem,dotejporyjedyniefragmentarycznierozpoznanym,
którywopracowaniupojawiasięjakoważnyjegoelement,jestedukacjaartystyczna
polskichżołnierzywobszarzemalarstwa,rzeźbyigrafiki–wBejrucieod1942do
1950r.,wlatach1945-1946weWłoszech,anastępniewWielkiejBrytanii,wlatach
1947-1949.Pierwszenaukoweteksty,opartenabadaniachźródłowych,archiwalnych
ibibliotecznych,obejmująceedukacjęartystycznąorazdziałalnośćwystawienniczą
artystów-żołnierzy2Korpusuzalata1942-1949,stanowiącezapowiedzininiejszej
książki,autoropublikowałw2011i2012r.15.Punktemwyjściadopodjęciagruntow-
nychbadańwtymzakresiestałasięwydanaw1996r.wopracowaniuRomanaLewic-
kiego(byłegożołnierza2Korpusu)publikacjapt.PolscystudenciżołnierzeweWłoszech
1945-194716,będącazwieńczeniemogłoszonego6września1986r.nałamachnTygo-
dniaPolskiego”wLondynie,anastępnieprzedrukowanegownowojorskimnNowym
Dzienniku”,apeluKarolinyLanckorońskiejpt.Luka,zprośbąoratowaniemateria-
łówźródłowychiikonograficznychzwiązanychzdziałalnościąoświatową,edukacyjną
iakademickimistudiamipolskichstudentów-żołnierzy2Korpusunauczelniachwło-
skichpozakończeniudrugiejwojnyświatowej.Apeldotyczyłponadtysiącatrzystu
15
Czaswalki,czastworzenia.Edukacjażołnierzy-artystów2KorpusugenerałaWładysławaAndersa,(w:)
Słowaobrazydźwiękiwwychowaniu,podred.Sz.Kawalli,E.Lewandowskiej-TarasiukiJ.W.Sienkiewicza,
Warszawa2011,s.208-245.Tekstten,wzbogaconyonoweustalenia,opublikowanyjako:Twórczośćplastycz-
nażołnierzy-artystówWładysławaAndersawlatach1942-1949,(w:)J.W.Sienkiewicz,Sztukawpoczekalni.
Studiazdziejówplastykipolskiejnaemigracji1939-1989,Toruń2012,s.63-96.
16
Sussex1996.
12
