Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WprOwadzeNie
byłychżołnierzy2Korpusu,którzyod1945r.zostaliodkomenderowaniprzezAnder-
sanastudiawośrodkachakademickichRzymu,Turynu,MediolanuiBolonii.Tutaj
Polacystudiowaliprawo,ekonomię,medycynę,naukiścisłeitechniczne,przedmio-
tyhumanistyczne,architekturęiinteresującenassztukipiękne.InicjatywaKaroliny
Lanckorońskiejbyławówczasotylecenna,iżżyłajeszczerozproszonawwielukrajach
naświeciegrupabyłychstudentów-żołnierzy,dziękiktórejmożliwebyłozgromadze-
nieświadectwwpostacispisanychwspomnień,fotografiiidokumentów,którychnie
posiadaływcześniejaniarchiwalondyńskie,anirzymskie.DziękiLanckorońskiej,któ-
rawlatach1945-1948pracowałajakowykładowcaakademickiwstrukturach2Kor-
pusu,wlatach90.światłodzienneujrzałym.in.rękopisyinotatkidotycząceSzkoły
MalarskiejMarianaBohusza-Szyszki,któreprowadziłjejuczeń,mieszkającydzisiaj
wPadwiewybitnypolskiwitrażystaRyszardDemel17.Jestontakżeautorempierwsze-
go,aczkolwiekzawierającegowielefaktograficznychluk,opublikowanegow1993r.
tekstuopolskichstudentachwrzymskiejAkademiadiBelleArtiwRzymie,wlatach
1945-1946,orazoichlosachwWielkiejBrytaniipo1946r.,pt.Opolskichżołnier-
zachartystachistudentachsztukpięknychwItaliiiAnglii18,zamieszczonegorównież
wewspomnianymwcześniej,opublikowanymw1996r.opracowaniuNowickiego.
PrzyredakcjitekstuDemelniemógłskorzystaćzniedostępnychwówczasarchiwaliów
znajdującychsięwAkademiiSztukPięknychwRzymie,gdzieprzechowywanajest
dokumentacjawiększościpolskichstudentów,którzypobitwiepodMonteCassino
iwyzwoleniuBolonii,podjęlinaukęwrzymskimLiceoArtisticoiAccademiadiBelle
Arti.Dopierow2011i2012r.udałomisiędotrzećdodokumentówprzechowywa-
nychwrzymskimarchiwumiznichskorzystać.
Wcześniej,wpołowielat80.minionegostulecia,twórczośćpolskichżołnie-
rzyorazjeńcówwojennychwobozachinternowania,przedewszystkimnaterenach
przedwojennychNiemiec,leżaławkręguzainteresowańhistoryczkisztuki,Janiny
Jaworskiej.Przedponadtrzydziestupięciulatybadaczkata,wswojejpublikacjipt.
Polskasztukawalcząca1939-194519,zamieściłajednakzaledwiejednostronicowy
podrozdział,pt.ŚrodkowyiBliskiWschód.Afryka,którymożnauznaćzazaledwie
wstępnezasygnalizowaniezjawiska,jakimbyłatwórczośćplastykówpolskichwsze-
regach2Korpusu.Dziesięćlatwcześniej,w1975r.,Jaworskaopublikowałaalbumo-
weopracowaniept.Niewszystekumrę.TwórczośćplastycznaPolakówwhitlerowskich
więzieniachiobozachkoncentracyjnych1939-194520,wktórymprzedstawiłatwór-
czośćplastycznąpowstałąwobozachkoncentracyjnychiwięzieniachhitlerowskich
wlatach1939-1945.Badaczkaskupiłasięzarównonapowstałychtamrysunkach,
grafikachiobrazach(przedewszystkimakwarelachirzadkichpracacholejnych),jak
17
ObecniedokumentacjawposiadaniutoruńskiegoAE.
18
R.Demel,OpolskichżołnierzachartystachistudentachsztukpięknychwItaliiiAnglii,(w:)Między
Polskąaświatem.OdśredniowieczapolataIIwojnyświatowej,podred.M.MorkiiP
.Paszkiewicza,Warszawa
1993,s.110-119.
19
J.Jaworska,Polskasztukawalcząca1939-1945,Warszawa1976,wyd.21985.
20
Warszawa1975.
13
