Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.OSZTUCEWINCENTEGOKUĆMY
GłównymmotywemplakietyIIIjestdrzewo,którewielokrotniepojawiasięwutwo-
rze.JestuważanezaalegorięprawanaturalnegorównoznacznegozwoląBoga.Todrze-
wowiadomościdobraizła.Wtejczęściznajdująsięreliefowewyobrażeniapełnych
postaciWergiliuszaiDantego,któreodbiegająstylistycznieodsposobukreacjisylwetki
człowiekawpozostałychczęściach.KućmaskontrastowałichHrealistyczny”charakter
wkontekściekonkretnejsceny(Czyściec,PieśńXXII),gdyobajpoeciwidzieliwspomnia-
nedrzewoHjabłonkęzwonnymiowocami”zeszkicowo,syntetycznieujętąpodnim
parąAdamemiEwą.Tuzkoleidrzewooznaczanarzędziekarydlapokutującychza
grzech.WieńczącejewyobrażenieBarankawskazujenagwarancjęodkupieniagrzechu.
WzamykającejcyklplakiecieIVKućmaprzedstawiłutrzymanywpesymistycznym
nastrojuportretDantego.Skomponowanycentralniewizerunekczynizeńobserwato-
rarozgrywającejsięwokół,jakzwierzyłsięartysta,metaforyczniepokazanejHludzkiej
poniewierki”
.
Wreliefachrzeźbiarznieodniósłsiędotematycznejcałościutworupoety.Wszedł
wrolępośrednikamiędzydziełemDantegoaodbiorcąsamymsobą.Dostrzegamy
tumechanizmdowolnieodczytywanychmotywówztekstu.Wodbiorzeplakiet,po-
legającymm.in.namożliwościachdopowiadania,wypełnianiuprzezwidzapustych
miejsc,Kućmazastosowałtakiwłaśniesposób,zgodnyzhoracjańskąmyśląosztu-
ce,ipotraktowałswójcykljakpoemat.Tomechanizmtzw.poczuciaobrazu,polega-
jącynatym,żeniesposóbodnieśćgodokonkretnychfragmentówtekstuDantego.
Wchodzionbowiemwzakreswyobraźnirzeźbiarza.OwoHpoczucieobrazu”stajesię
wtymmiejscupołączeniemreliefówitekstuimożebyćHfiguralnymmiejscemich
spotkania”9.
CyklemplakietKućmawyraziłwsposóbskrytynegatywnystosunekdoówczesnej
rzeczywistości.Jegoartystycznawizjajestmetaforycznymobrazemwyrwaniaczłowieka
zeszponówzłaówczesnegoPRL-owskiegosystemuspołeczno-politycznego.Podob-
niejakśredniowiecznedziełoDantegoreliefyKućmyzdrugiejpołowyXXw.mająukryty
moralizatorskiton,mówiąalegorycznieodążeniudoprawdy,odnowiemoralnej.Wzo-
remwieluromantykówKućma,odwołującsiędowłoskiegopoety,obrazujeprzyczyny
zła,abyznimiwalczyćprzezmoralneodnowieniejednostkiorazzbiorowości.Problem
9
D.Kunz,Poczucieobrazu,tłum.T.Swoboda,w:Utpicturapoesis,red.M.SkwaraiS.Wysło-
uch,Gdańsk2006,s.186,187.
21