Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sterujączynnościamitak,abydoprowadziłyonedoosiągnięciaokreślo-
negowyniku,którymmożebyćzarównozmianawewnętrznegostanu
rzeczy,jakiprzemianawsamymsobieorazwłasnegopołożenia.Wtym
ujęciuczynnikamiwarunkującymiaspiracjebędąpowodzenialubniepo-
wodzeniajednostki.Autorzakłada,żepoziomaspiracjizwiększasięwkon-
kretnejlubzbliżonejdoniejkategoriizadańnaskutekodniesieniapowo-
dzenia.Ponadtoaspiracjeustępują,gdyulegająredukcji.Pragnienie,dą-
żeniedoczegoś,aspirowaniemogązostaćzaspokojoneiwówczaswywo-
łaćkolejneaspiracjelubwygasnąć.Zależnośćijednocześnieprawidło-
wośćtawykorzystywanewpracypedagogicznej,gdziepoprzezele-
mentmotywacyjny(pozytywnaocena,pochwała,nagroda)następuje
wpływnasferęosobowościowąucznia.
Zależnośćmiędzypoziomemmotywacjiasprawnościądziałaniauj-
mujądwaprawaYerkesa-Dodsona(Reykowski1982):
I.Istniejepewienoptymalnypoziommotywacjidodziałania.Wmia-
wzrostumotywacjiczynnośćjestwykonywanacorazlepiejdo
pewnegomomentu,poczymzaczynapogarszaćsię.
II.Imtrudniejszejestzadanie,tymmniejszenatężeniemotywacjiwy-
starczadoosiągnięciawarunkówoptymalnychdlasukcesu.
Jakwynikazpowyższychpraw,zarównoniedobórinformacji,jakijej
nadmiarmogąmiećujemnywpływnaefektydziałania.
Innymczynnikiem,niebezznaczeniadlakształtowaniapoziomuaspi-
racjiuczłowieka,jestsamoocena,zktórejwynikarelacja:wysokasamo-
ocenawysokipoziomaspiracji;niskasamoocenaniskipoziomaspi-
racji.Kształtowaniesamoocenyopierasięnaobraziewłasnejosoby,ten
zaśtworzonyjestnapodstawiewłasnychdoświadczeń,opiniiisądów
płynącychzzewnątrz.Zdolnośćdopodejmowaniakonkretnychdecyzji
przezjednostkęspowodowanawewnętrznymprzekonaniemisiłą,inaczej
determinacją,zdominowanajestprzezwielejejcechindywidualnych.Za-
liczająsiędonich:stanzdrowia,wyglądipsychicznecechyosobowości.
Realistycznemunastawieniunazdobycieróżnychcelówżyciowych
sprzyjawysokipoziominteligencjiosobnika,tymsamymmożemyspo-
dziewaćsięwysokiegopoziomuaspiracji,natomiastwystępującaujed-
nostkisilnalękliwośćobniżasamoocenęorazspowodujejednocześnie
niedocenianiewłasnychmożliwości.
Autorzyrozlicznychpraczzakresuosobowość–aspiracjerozważają,
czyaspiracjestanowiątrwałyskładnikosobowościiczyzwiązekten
jestwzględniestałąsiłą.Wynikibadańwtejmierzeniedająjedno-
znacznejodpowiedzi.Wyróżnionojednakposzczególnetypyosobowo-
24