Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ntego,cojest”,toznaczynbytulubrzeczywistości”,eksponującarystotelesow-
skieprzekonanieokoniecznościmaterialnegoistnieniapoznawalnejzmysłowo
substancji167.
Filozofiaeuropejskapowstałajakopróbaodnalezieniaipoznaniaistotyrze-
czy.JacekWidomskipodkreśla,żefilozofowie,poszukującarché,wskazywali
nabytylubpojęciauznawaneprzeznichzanajbardziejuniwersalneczypod-
stawowe.DlaPitagorejczyków,jakzauważaWidomski,owymarchéstałasię
liczbazewzględunazwiązkiPitagorejczykówzmatematyką,astronomiączy
akustyką.Zewzględunaswojezainteresowaniabadawcze,njakomatematy-
cywliczbiewidzielipoczątekizasadędlaotaczającegonaswszechświata”168.
WodniesieniudofilozofiiArystotelesaWidomskieksponujeistotneznaczenie
kategoriisubstancjijakogłównegoprzedmiotujegorozumieniafilozofiipierw-
szej.Arystotelespojmowałsubstancjęjakonbytsamoistniejący”;nwszystko,co
istnieje,istniejedziękisubstancji:jestonapierwszaczasowoidefinicyjnie”169.
Przekonanietoprecyzyjnieokreślaprzedmiotmetafizycznychdociekańirezy-
gnujezrozwiązaniaidealistycznego,wskazującnapierwotnośćiobiektywność
bytu,aniemyśli.
Tenpunktwyjścia,przejętyodArystotelesaprzezTomaszazAkwinu,od-
powiadanaturzeludzkiegopoznaniaiumożliwiauznaniezabłędnązarówno
metodęKartezjusza,rozpoczynającegoodwłasnejmyśli,jakimetodęSpi-
nozy,którypodstawąfilozofiiuczyniłwłasnewyobrażenieBoga.Koniecz-
nośćistnieniaprzyczynykażdegoskutku,połączonazestwierdzeniemnie-
samoistnegoiprzygodnegocharakteruświata,prowadzidouznaniaistnienia
bytubędącegonieuprzyczynowionąprzyczynąinnychbytów170.Empiryczna
iracjonalnarefleksjaTomaszanadnaturąbytudoprowadziłagodouznania
istnieniaBogajakokoniecznejpierwszejprzyczynywykluczającejwieczne
istnienieświatabądźistnienienieuformowanejmaterii,niemożliwenamocy
tezyozłożeniubytuzmateriiiformy171.Jednązpodstawowychzasadme-
tafizycznychprzyjętychprzezTomaszabyłazasadapartycypacji,stanowiąca
syntezędwóchgłównychnurtów,platonizmuiarystotelizmu.Zaprezentował
onnowerozwiązaniemetafizycznełącząceArystotelesowskąprzyczynowość
zPlatońskąpartycypacjąwbycieboskimoddziałującymnainnebyty172.
TomaszzAkwinu,czerpiącinspiracjęzArystotelesowskiegorozumienia
metafizykijakonboskiejnauki”,wskazywałnajejtrzyelementy:1)wiedzę
obyciejakotakim,2)wiedzęobyciewperspektywiejegopierwszejprzyczyny
167E.Gilson,Bytiistota,przeł.D.Eska,J.Nowak,Warszawa2006,s.42-43.
168J.Widomski,Ontologialiczby.Wybranezagadnieniazontologiiliczbywstarożytności
iśredniowieczu,Kraków1996,s.16-17.
169Tamże,s.54.
170Św.TomaszzAkwinu,Summacontragentiles.Prawdawiarychrześcijańskiejwdyskusji
zpoganami,innowiercamiibłądzącymi,t.1,przeł.Z.Włodek,W.Zega,Poznań2003,s.42-52.
171Św.TomaszzAkwinu,Sumateologiczna,t.5,Aniołowie(częśćdruga).Światwidzialny
(1.59-64;65-74),przeł.P.Bełch,London1979,s.144.
172C.Fabro,LanozionemetafisicadipartecipazionesecondoS.TommasoD’Aquino,dz.cyt.,
s.343.
36
