Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odredakcjiwydaniapolskiego
Spośródklasycznych,niemieckichdziełzobszaruhistoriiwojskowościatlasbitewstarożytnychJohannesa
dącezarównosynteząnatematwojskowościantycznej,poczynającodwojenperskich,akończącnaschyłku
Kromayera,stworzonywewspółpracyzGeorgemVeithemjestpublikacjąwyjątkową.Kolejnetomy,bę-
RepublikiRzymskiej,jakigraficznąjejilustracjąpołączonązdociekaniamiterenowymiorazprzedstawie-
niemróżnychhipotezorazkontrowersjinatematposzczególnychkampaniiibataliizapewnenieprędkodo-
czekająsięopracowania,którebyjezastąpiło.Stąd,mimoupływuniemalstulecia,oddajemydorąkczytelni-
kówtęznakomitąpozycjęwjęzykupolskim.
Pierwotnieatlasukazywałsięwzeszytach,czyteżtomachwlatach1922-1929i,oilenamwiadomo,nie
ukazałsięwcałości.Spośródzapowiadanych34arkuszywydano29.Ofiarąniedoszłegoszóstegotomupadły
międzyinnymiokreshellenistyczny,dziesięcioleciajakieupłynęłyodupadkuNumancjiw133rokup.n.e.do
wojengalijskichCezaraorazkilkaepizodówzwojendomowychtegoostatniego.Recenzja,jakaukazałasię
wRevuebelgedephilologieetd’histoire,(T.12,nr1,ss.222-224)zroku1933(Kromayerzmarłmniejwięcej
rokpóźniej,tj.23września1934r.)zapowiadapojawieniesięszóstegotomuuwkrótce”
,lecznajwidoczniejdo
tegoniedoszło,awydanie,woparciuoktóreopracowywaliśmyprzekładpolski,obejmowałojedyniewspo-
mnianedwadzieściadziewięćarkuszywrazzopisem.
Wtrakciepracnatrafiliśmynaliczneproblemy,związanezwłaszczazterminologiąużywanąwczasach
KromayeraiVeithaorazznazwamigeograficznymi.Oiletepierwszełatwodałosiępokonaćdrogądedukcji
iszukaniaanalogiizterminologiąwspółcześnieużywanąorazznanymifaktamizhistoriidanejkampanii,to
niestetywciągutychniemalstulat,jakieupłynęłyodczasuopracowaniaatlasu,jakrównieżmap,naktórych
sięopieraliautorzy,niektóreterenykilkukrotniezmieniaływłaścicieli,acozatymidzieposzczególnelokacje
zmieniałynazwy,czyteżwręczznikałycałkowicie.Zpowyższychpowodówtrudnobyłowtymwzględzie
przyjąćjakieśjednoznacznezasadypisowni,tłumaczeniaczytranskrypcji,bowiemzarównomożliwości,jak
istanwyjściowybyłyróżne.Najprostszymdorozwiązaniaproblemembyłynazwyklasyczne,którezazwyczaj
pozostawionezostaływbrzmieniu,wjakimzawarłjeautor.Najtrudniejszymwszelkienazwypółnocnoafry-
kańskieibliskowschodnie,gdzieposzczególnikolonizatorzyusiłowalifonetycznieoddaćbrzmienienazw
arabskich.
Nakoniecnależywspomniećodwóchkwestiachzwiązanychzopracowaniemgraficznym.Atlaszawierał
wielemaleńkichmap,naktórychfizycznietrudnobyłoodczytaćpojedynczenapisy.Pozanielicznymiprzy-
padkamiudałosięjeodtworzyćwoparciuoinnemapy.Drugimproblemembyłoużycieczcionek.Oczywi-
ściewieluznichobecniesięnieużywa,aniektóresąnatylemałoczytelne,żenawetwprzypadkumożliwości
ichzastosowania,należałobyztegozrezygnować.Mapyzamieszczonewatlasiebyłyopracowywanewopar-
ciuoróżnepozycjeXIX-wiecznejkartografii,czasamiwykonywanewtechnikachobecnienieużywanych,
apodpisyposzczególnychlokacjibyływykonywanebardzoróżnymiczcionkami.Wmiaręmożliwościdążo-
nodoujednolicenia,jednakżeczasamitrudnobyłoustalićpowódużyciaczcionkitakiej,anieinnej.Należy
braćtopoduwagękorzystajączatlasu.
PawełM0Grysztar,Sanok,1000902014r0
4
