Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowa
Badanianadhistoriąwojskowości,takżeepokdawniejszych,mogądziśliczyćnazwiększonezaintereso-
badaniatopograficznedotyczącehistoriiwojskowościstarożytnej–szczegółoweanalizyztejdziedziny,czy
wanie.Wostatnichdekadachubiegłegoipierwszychtegostulecianiezwykłąpopularnościącieszyłysię
todotyczącepojedynczychbitew,czytodłuższychokresów-etapówrozwojurzemiosławojennego–zajmują
niemalniezliczonąliczbęstron.
Dlakażdego,ktosięgruntownieniezapoznałztątematyką,czynitoniemożliwymzorientowaniesię
wbezmiarzebardzorozproszonejliteraturyioddzielenieziarnaodplew,którychniestetyjestwiele.Wydaje
się,żenajwyższyczasnato,abydaćkrytycznepodsumowanietego,cowykazałypraceostatnichdwóchstule-
ci,iprzedstawićkolegompofachuorazpublicznościzainteresowanejhistoriąsztukiwojennej.
Codomateriału,którymsięposłużyliśmy–opróczlicznychszczegółowychrozpraw,naktórychwymienie-
nieniematutajmiejsca–wrachubęwchodzątrzydużegrupy:popierwszegłównieangielskie,włoskieinie-
mieckiestudianadhistoriąwojenperskich,wojnypeloponeskiejikampaniirzymskichwHiszpanii–wśród
nichmożnawspomniećchoćbypraceCavallariego,Grundy’egoiSchultena–podrugiebadaniadotyczące
Cezara,podjętenapolecenieNapoleonaIIIidoprowadzonedokońcaprzezpułkownikaStofela,Heuzey’a
iMahmudaBey’a,potrzecienaszewłasnebadaniadotyczącebitewzhistoriigreckiejodEpaminondasa,przez
wojnypunickieiczęśćrzymskichwojendomowych,prowadzonewtrakcieróżnychekspedycjiwGrecji,Wło-
szechiAfryce,aopublikowanewAntikenSchlachtfelder,Bd.I-III.
Wszystkietepraceopierająsięnaobserwacjachterenowychiwporównaniudostarszychopracowaństano-
wiątakwielkipostęp,żewwiększościprzypadkówmożnananichcałkowiciepolegać,przyjmującichwnioski
bezżadnychzastrzeżeń,aprzynajmniejbezznaczącejkrytyki.
Winnychsytuacjach–gdymieliśmydoczynieniazrozbieżnościąpoglądówlubgdycałezagadnienienie
zostałojeszczedośćdobrzeopracowane–próbowaliśmyponowniepoddaćanaliziekluczowekwestieizna-
leźćodpowiedźnanierozstrzygniętepytanialubwykraczającpozaniedoskonałewynikibadańwcześniej-
szych,wyciągnąćnowewnioskinapodstawiewłasnychstudiów.
Pracę,którawtakisposóbstreściirozszerzyrezultatybadań,zewzględunaspecyficznycharakterproble-
matykinajlepiejprzedstawićwformieatlasu.Mapadajenatychmiastjasnyobrazwydarzeńbeznazbytdrobia-
zgowegoopisu,oferujączarazemmożliwośćlepszego,poglądowegoukazaniaróżniącychsięodsiebieteorii.
Atlasbędziezawierałróżnerodzajemapiplanów:
1.Planybitew,którestanowiąpierwsząinajważniejsząklasęnaszychmap.Przedstawimynanichnietylko
takiprzebiegposunięćtaktycznych,jakiwydajesięsłusznyautorowi,aleuwzględnimytakżeinnerozwią-
zania,oilesąnaprawdęgodneuwagi,zamieszczającjezwyklenamapkachpomocniczychwskalimniejszej
opołowę.TymsamymAtlaspozwoliCzytelnikowiwyrobićsobiewłasnąopinięwkwestiachspornych.
Wniektórychprzypadkach,gdyniesposóbwyznaczyćmiejscabitwy,aleźródłapodająobszernyopispo-
sunięćtaktycznych,spróbujemyzobrazowaćprzebiegstarciazapomocąschematycznychrysunkówbez
odwzorowywaniarzeźbyterenu.Zmyśląowiększejprzejrzystościwszystkieplanybitewzostanąpodane
wtejsamejskali–1:50000,costanowiwystarczająceprzełożeniedlaprawiekażdejstarożytnejbitwy.
Wwyjątkowychwypadkachzwiększymyskalędo1:25000lubzmniejszymydo1:100000.
2.Atlasniepowinienjednakograniczaćsiętylkodoplanówbitewpotrzebnychdozrozumieniataktycznego
przebiegustarcia,leczmusimiećwpoluwidzeniaruchywojskprzedipobitwie.Dlategodoposzczegól-
nychplanówzałączonomapyprzeglądoweilustrująceprzebiegoperacjistrategicznych,którepozwalają
umieścićpojedynczestarciawszerszymkontekście.Tutajtakżezmyśląoprzejrzystościzastosujemytylko
takiepodziałki,którepozostająwstosunkudosiebiewjasnejproporcji(1:2)imieszcząsięwprzedziale
od1:250000do1:3000000.
3.Załączymytakżeplanynajważniejszychoblężeńimałychoperacjipolowych,naogółprzedstawione
wskali1:100000.Rysunekrzeźbyterenunawszystkichtychmapachwykonanowczterechkolorach:
czerwonym,niebieskim,czarnymibrązowym,zamiasttylkowtrzech.
5
