Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nazistów69.EfraimSicherstwierdza,pytającoto„dokogonależypamięć
oHolokauście?”,żeupamiętnianieHolokaustuodnosisiędoróżnychnar-
racjiopowiadającychlicznehistorie,którekonfrontująodmienneperspek-
tywy-odmanichejskichpoapokaliptyczne,oduniwersalnychpoparano-
iczne.InnajestprzytympamięćHolokaustujakouniwersalnejmetafory
odnoszącejsiędoodczłowieczenia(ang.inhumanity),innajestpamięćotym
wydarzeniudlaŻydówmieszkającychwIzraeluorazdlatychwdiasporze.
EfraimSicherzastanawiasięrównieżnadtym-czytymterminemmożna
sięposługiwaćwodniesieniudoofiar,którymibyliludziepsychiczniecho-
rzy,Romowie,homoseksualiści,więźniowiepolityczniiwieleinnychosób
mordowanychprzeznazistów.Naskutekprzemianwkulturzepopularnej
orazwoddziaływaniupolitycznychkontekstówprzekształceniuulega
pojmowaniehoryzontuorazstatusupamięcioHolokauście70.
Istniejeniepodważalnaopozycjamiędzyfaktemijegoreprezentacją
(wświetlebadańsemiologicznychreprezentacje,posiadającpotencjałzna-
kotwórczy,mogąpełnićfunkcję„faktów”dlainnychreprezentacji).Jak
wsferzeprzedstawieniamożnadoświadczaćtego,cowydajesięgraniczne
(np.śmierć),acouwikłanejestwkonfrontacjęmiędzyczasowąsynchronią
idiachronią?Autortychrozważańprzyjmuje,żeHolokaustjestwydarze-
niem,którewhistoriiświatazachodniegoniemiałoprecedensu-śmierć
sześciumilionówŻydówspowodowanapolitykąobłęduwymierzoną
wistotęjestestwaniemożebyćzniczymporównana,choćnieumniejszato
ofiarżadnegoinnegoaktuludobójstwa.GeorgeSteinerstwierdził,że„oso-
bliwość”wymordowaniaprzeznazistóweuropejskichŻydówpoleganie
tylenaskali,gdyżstalinizmuśmierciłwięcejludzi-ilenamotywacji.„Cała
kategorialudzi,poniemowlętawłącznie,zostałaobwinionaoistnienie.Ich
przestępstwembyłoistnienie,samachęćżycia”71.Porównywanieofiar
rozmaitychaktówterroru,wojny,morduwdużejmierzejestwkulturze
współczesnejpróbąogarnięciawybranegozdarzeniapoprzezporównywa-
nieróżnychrodzajówśmierci;dlategobyćmożewpisujesięHolokaust
wodmiennedyskursyikonteksty.Każdejzamordowanejosobienależysię
przynajmniejczyjaśpamięć.Połączeniepozoruprawa,osiągnięćcywilizacji,
biurokratycznejsystemowości,racjonalności,nienawiści,uprzedzeń,żądzy
posiadaniaprowadzącychdoludobójstwawymierzonegowŻydówbyło
poprostuobłędem.Pozostajejednaktakżefaktem.To,gdziedokonano
ludobójstwa,nakim,atakżezmiany,którenastąpiływświeciepodrugiej
___
___
___
___
___
__
69A.Ziębińska-Witek,Holocaust,s.13.
70E.Sicher,TheBurdenofMemory:TheWritingofthePost-HolocaustGeneration,[w:]Break-
ingCrystal,s.20.
71Por.G.Steiner,Gramatykitworzenia.Napodstawiewygłoszonychwroku1990wykładów
imieniaGifforda,tłum.J.Łoziński,Poznań2004,s.9.
36
