Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Autobiograficznytrójkąt:świadectwo,wyznanie,wyzwanie
27
Relacjapisanazpozycjiświadkamacharaktertypowoepic-
ki:narratoropowiadaczytelnikowioznanymsobieświecie,lu-
dziachizdarzeniach,przyczymwcentrumtekstuznajdujesię
to,coprzedstawione,natomiastzarównonarrator,jakiodbior-
casytuująsięgdzieśwtle16.Byćmożenajbardziejwyrazistym
przykłademtakiegorzeczowoprzedstawionegoświadectwajest
DebelloGallico,pamiętnikJuliuszaCezarazczasówwojny
gallijskiej.Wpolskiejtradycjiliterackiejróżnorodneprzykłady
możnaznaleźćwpamiętnikarstwie,odepokisarmackiejażpo
latadrugiejwojnyświatowejiponiej17.Postawaświadkama
długąibogatątradycjęnietylkowśródtwórcówpolskiegopi-
sarstwaautobiograficznego.Takżeczytelnicysąztąpostawądo-
brzeoswojeni.
Postawawyznaniajestcharakterystycznadladziennikain-
tymnego,skupiającegosięnacodziennymżyciujednostki.Tu
niewątpliwienajbardziejwyrazistymiprzykładamisądzienniki
osobiste,wktóreobfitujeliteraturafrancuska18.Polskidziennik
intymnyzaczynasięwłaściwiedopierowromantyzmie,ana
szersząskalępojawiasiępodkoniecdziewiętnastegowieku.Jego
popularnośćpowoli,alestalerosła,wśladzaczymszłostop-
nioweprzesuwaniesięodściśleosobistychnotatekrobionych
nawłasnyużytekwstronęcorazbardziejwyraźnejliterackości,
czegowyrazembyłodopuszczeniemyśliopóźniejszej(zwykle
16Mamtunamyślinadawcęiodbiorcęjakokategoriewewnątrzteksto-
we,anieuczestnikówprocesukomunikacjiliterackiejzawierającychpakt
określonegorodzaju,wsensieużytymprzezP.Lejeune’a,Paktautobiogra-
ficzny,tłum.A.Labuda,wtegoż:Wariacjenatematpewnegofaktu.Oauto-
biografii,red.R.Lubas-Bartoszyńska,tłumaczeróżni,Kraków2001.
17Por.:J.Leociak,TekstwobecZagłady(orelacjachzgettawarszaw-
skiego),Toruń2016.Kolejnymdowodemżywotnościtejpostawysąau-
tobiograficznezapiskiArturaMiędzyrzeckiego,obejmująceokres1962-
1987,któryokreślasenstegopisarstwajakodawanieświadectwa.Por.
A.Międzyrzecki,Zdziennikówiwspomnień,Warszawa1999.
18Por.klasycznemonografie:A.Girard,Lejournalintime,Paris1963,
B.Didier,LeJournalintime,Paris1976;teżL.Łopatyńska,Dziennik
osobisty,jegoodmianyiprzemiany,nPracePolonistyczne”,S.VIII,Łódź
1950,A.Milecki,Formadziennikawliteraturzefrancuskiej,Lublin1994.
