Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Autobiograficznytrójkąt:świadectwo,wyznanie,wyzwanie
29
podporządkowuję,zkimśsięukładam-otomyślenie,zarównowswoich
formacharchaicznychimagicznych,jakinaszczytachsokratesowych20.
Nawetnajbardziejsamotneprzyglądaniesięsobiewlustrze
prowadzidospostrzeżenia,żewjednymporządkuistniejetwarz,
którejoczypatrzą,awdrugim-twarz,którajestoglądana.
Idącdalej,piszącyalbodochodzidostworzeniadrugiegosiebie
(wówczaszapisautobiograficznystajesięopowieściąosobo-
wtórze),albowchodziwotwartydialog,jużnietylkozeswoim
drugimnja”,aleizzewnętrznymczytelnikiem.Obietemożliwo-
ściniemusząsięzresztąwykluczać,mogąwspółistniećnietylko
wtwórczościjednegopisarza,alenawetwjednymitymsamym
tekście.Tylkodominującapostawaświadkaniesprzyjapowsta-
waniukonstrukcjisobowtórowych.Dotychwątkówwypadnie
jeszczepowrócić.
Myślosobie-drugimprowadziteżdomyślionaprawdędru-
gim,możliwymintruzie.OInnym,przyszłymczytelnikuwy-
znań,pisanychpoczątkowotylkodlasiebie.Nawetnajbardziej
narcystycznanarracjazawieratakżejakieśśladyistnieniaze-
wnętrznegoświata,októrymchcącniechcąc,dajeświadectwo.
Tymniemniejwtypowointrospekcyjnymzapisie,zdominowa-
nymprzezobrazJApiszącego,czytelnik(intruz)orazotocze-
niepozostajągdzieśwtle.Dwatypynarracjiautobiograficznej:
świadectwoiwyznaniesąsobieprzeciwstawnejakopostawa
ekstrawertywnaiintrowertywna.Bieguntrzecibyłwdziejach
rozwojuliteraturydokumentuosobistegotakprzytłumiony,że
niemalniedostrzegalny,choćwukryciuoczywiścieistniałodsa-
megopoczątku.
Tentypautobiograficznejpostawy,sytuującysiępozalinią
przebiegającąwobrębiepierwotnejdychotomiiświadectwa
iwyznania,pojawiłsięwpolskiejliteraturzedokumentuoso-
bistegozaledwiepółwiekutemu.Jeśliutajonydawniejtrzeci
biegunwyobrazimysobiejakopunktusytuowanyponadlub
20A.Wat,Moralia,w:tegoż,Dziennikbezsamogłosek,Pismawybra-
ne,t.II,opr.K.Rutkowski,OficynaLiteracka(wydawnictwodrugiego
obiegu,bm.)1987,s.35.PrzedrukzawydaniemLondyn1986.
