Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Autobiograficznytrójkąt:świadectwo,wyznanie,wyzwanie
35
najwybitniejsiteoretycyretorykistawiająnapierwszymmiejscusferęro-
zumu.Cycerojestzdania,żemówcapowinienkoncentrowaćuwagęna
pouczeniach,któreprzekazuje,przyczymdwiepozostałefunkcje,tozna-
czyzniewalającaiestetyczna,winnybyćwmowieniezauważalne,ukryte,
dziękiczemumogąbyćskutecznierealizowane30.
Ilustrującregułę,dobrzejestodwołaćsiędoprzykładów
skrajnych.Otokilkasytuacjiwyglądającychzpozorunaczy-
steprzypadkiobecnościtylkojednejpostawyautobiograficznej.
DziennikMainedeBiranatradycyjnieuchodziłzaklasycznytyp
dziennikaintymnego,bardzojednolitegowswejpostawie,sku-
pionegowyłącznienaosobistymżyciudiarysty.Pisanyjedynie
dlasiebie,zdajesięprzykłademwyjątkowokonsekwentnegoin-
trowertyzmu.Aleitumożnadostrzecobecnośćobupozostałych
postaw.GouhierznalazłwzapisiedeBirananietylkoto,cowi-
daćnapowierzchni,tojestintymnewyznanie,któreokreśliłjako
ndziennikegotysty”.Dostrzegłtakżendziennik-świadectwo”31,
apotrzecie-jakiśminimalnyśladmyślioprzyszłymczytelniku.
ChoćdeBirannigdyniezamierzałpublikowaćswegodziennika,
Gouhierprzypuszcza,żepodkoniecżyciadiarystamyślałoudo-
stępnieniuswychnotatekkilkunajbliższymprzyjaciołom.Za
dowódposłużyłabadaczowikrótkauwagadeBiranaontrzech
lubczterechzaprzyjaźnionychosobach”,którymchciałbynob-
jawić”,kimnaprawdęjestwgłębiduszy32.Tenśladmyślioczy-
telniku(rzeczywistym,niewirtualnym)wydajesięzbytnikły,by
mócokreślićgojakowyzwaniepodadresemjakiegośTY
,wyraź-
niewpisanegowtekst.Zresztąnzaprzyjaźnionymosobom”nie
rzucasięwyzwania,antrzylubcztery”tonadalintymnegrono,
odktóregonieskończeniedalekodoanonimowejpubliczności,
czytającejwydrukowanąksiążkę.Niewątpliwiejednaknotatka
diarystyodnalezionaprzezGouhierawystarcza,byuznać,że
30M.Korolko,Sztukaretoryki.Przewodnikencyklopedyczny,dz.cyt.,
s.47.
31H.Gouhier,AutobiographieetPhilosophie:le„journal”deMaine
deBiran,dz.cyt.,s.96.
32Tamże,s.97,przypis.
