Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Autobiograficznytrójkąt:świadectwo,wyznanie,wyzwanie
37
Nagrunciebadańliteraturoznawczychpostawaautobiograficzna
powinnabyćkonsekwentnierozumianajakorelacjawewnątrz-
tekstowa,aniezwiązanazosobowościączyświatopoglądem.
Wielutwórcówliteraturydokumentuosobistegozdajesięchęt-
niekorzystaćzmożliwościwyboru,awięcizmienianiadomi-
nanty.Wcalenierzadkiesąprzypadki,żejedenitensamautor
wróżnychzapisachautobiograficznychprzybieraróżnepostawy.
WYMIENNOŚĆPOSTAWAUTOBIOGRAFICZNYCH
NaprzykładWspomnieniastarobielskieiNanieludzkiejziemi
JózefaCzapskiegotoprzedewszystkimrelacjeświadka.Pierw-
szazksiążekmówiopobyciewjednymzsowieckichobozówdla
polskichoficerówjakojeńcówwojennych,którzyzostalipóźniej
wymordowaninarozkazStalina,cowhistoriografiiznanejest
podnazwąnzbrodniakatyńska”.Drugaprzedstawiadalszelosy
Czapskiego,któryjakojedenznielicznychocalonychposzuki-
wałwpóźniejszychlatachswychtowarzyszyzobozu,októrych
śmiercijeszczeniebyłowiadomo,ażdoczasuodkryciaprzez
NiemcówzbiorowychmogiłwlesiekołoKatynia.Samautorpo
trzydziestupięciulatachtakskomentowałswójcel,cieszącsię
perspektywąkrajowegowydaniaWspomnień:
PrzeciepisałemjewpierwszymrzędziedlaPolski,dlarodzintowarzyszy,
któreznałemzopowiadańnanarachnaszegoobozu34.
Pierwszazksiążekkoncentrujesięprzedewszystkimnaoso-
bachtowarzyszyniewoli,jestwłaściwiegaleriąpostaciuchwy-
conychszkicowo,leczbardzowyraziście(chciałobysięjepo-
równaćdorysunkowychportretów,wykonanychcienkąkreską,
34J.Czapski,OdAutora,w:tegoż,Wspomnieniastarobielskie,Wro-
cław1990,s.4.Obieksiążkibyłypublikowanepoczątkowotylkonaemi-
gracjizpowoduzakazucenzurywkomunistycznejPolsce.
