Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Niedawnominęło60latodpublikacjisłynnejpracyOsobowośćautorytarna.
Byłaonazwieńczeniemimponującegowysiłkubadawczego,wktóregoefekciety-
tułowykonstruktteoretycznyzostałprzełożonynajęzykempiriiiwprowadzonydo
głównegonurtubadańspołecznych.Jeślidodamydotegookresbadańpoprzedza-
jącychsamąpublikacjęorazczas,kiedypojęcienautorytaryzm”krystalizowałosię
wramachreeksjilozoczno-socjologicznej,zasymbolicznypoczątekteoriiauto-
rytaryzmumożemyuznaćrok1933.Wtedytodojściepartiinazistowskiejdowładzy
wNiemczechzbiegłosięzpublikacjąrozprawyWilhelmaReichaPsychologiamas
wobecfaszyzmu.Gdybyw1933rokupartiaAdolfaHitleraniebyłafaworytkąwde-
mokratycznychwyborachdoparlamenturepublikiweimarskiej,Reichniemiałby
powoduzadawaćsobiedramatycznegopytania:nJakmogłodotegodojść?”.Tak
więcperspektywaczasowa,wktórejnależyumieszczaćtębardzopopularnąiwpły-
wowąwnaukachspołecznychteorię,obejmujejużbezmała80lat.
Autorytaryzmjakokategoriapsychologicznajestniemalrówieśnikiempsy-
chologiispołecznej.Najsilniejszezwiązkiłączągojednakzpsychologiąpolitycz-
ną-interdyscyplinarniezorientowanągałęziąpsychologii,którakoncentrujesięna
odkrywaniupsychologicznychprzyczynżnychformzaangażowanialudziwsferę
politykioraznaposzukiwaniumechanizmówpsychologicznychpozwalającychle-
piejzrozumiećzjawiskaiprocesyocharakterzepolitycznym.Otym,jaksilnyizna-
czącyjesttozwiązek,świadczyfakt,żepojawieniesięnaprzełomielatczterdziestych
ipięćdziesiątychXXwiekuwiekupionierskichpracpoświęconychautorytaryzmowi
uznawanejestzapoczątekpierwszegookresurozwojupsychologiipolitycznej,na-
zywanegonerąosobowościikultury”(McGuire,1993).Jeślidodamy,żeproblem
autorytaryzmubyłdlapsychologówpolitycznychwłaściwieodzawszeprzedmiotem
intensywnychbadań,dyskusjiisporów,towpełniuzasadnionewydajesiępodjęcie
reeksjinadtym,jakpojęcietojestrozumianeprzezwspółczesnychbadaczyijak
jegodzisiejszerozumienieprzystajedoteoretycznegopierwowzoru.
Wbrewtradycjiidotychczasowymdobrympraktykom,poszukującdenicji
terminunautorytaryzm”,odwołamsięniedoźródełdrukowanych,leczdointerne-
towejWikipedii.Założenie,żelaikszukującyinformacjinatentematzaczerpnieje
zencyklopediielektronicznej,aniedrukowanej,wydajesiętrudnedozakwestiono-
wania,oddajepoprostuwspółczesnesignumtemporis.Podhasłemnautorytaryzm”
znajdziemyinformację,żeodnosisięonodowięcejniżjednegopojęcia.Pierwsze