Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
11
zauważa,iżwspółczesnyczłowiekcorazczęściejodchodziodtradycyjnych,
zinstytucjonalizowanychautorytetówkuautonomiiindywidualnej,cookre-
ślonezostało„przejściemodmoralnościautorytetudomoralnościsumienia”.
KatarzynaOlbrycht(1997)utrzymujezaś,żewspołeczeństwachdotknię-
tychsystememtotalitarnymmłodymludziomnarzucanoautorytetyfałszywe,
cozaowocowałopóźniejogólnąniechęciąwobecszukaniaczyteżuznawania
jakichkolwiekwzorców.
Wszystkotoprowadzidozubożeniaznaczeniowegopojęciaautorytetu
5
,
aprzecieżjegowartośćwżyciujednostki,grupyspołecznejispołeczeństwajest
niedoprzecenienia6,szczególniewwiekumłodzieńczymautorytetzewnętrz-
nystajesięwręczniezbędny.Współczesnyświatpotrzebujeprzedewszyst-
kimautorytetówmoralnych(por.:Chlewiński1997).JohnHamiltonHallo-
well(1993:112)słuszniedowodzi,że„Cechącharakterystycznądemokracji
niejestodrzucenieautorytetu;przeciwnie,jesttocechatyranii.Bezautory-
tetuniemożebyćwolności[pogrubieniemoje–M.K.],wprzeciwnymbo-
wiemrazieulegaonadegradacji”.
KatarzynaOlbrycht(1991:42–44)zkoleistarasięwskazaćdylematywspół-
czesnegowychowania,poprzezstawianielicznychpytań:„Czywwychowaniu
akcentpowinienbyćpołożonygłównienauniwersalneczłowieczeństwo,po-
tencjałtkwiącywnaturzeludzkiejiwkażdejosobowości,czyraczejnatożsa-
mośćkulturową,tradycjęiperspektywywłasnejgrupyodniesieniaijejmiej-
scawspołecznościmieszkańcówZiemi?[...]Czynależyuczyćwartościiwar-
tościowaniapoprzezwyraźnewzorce,czyteż,zakładająccałkowityrelaty-
wizmwartości–pokazywaćjedyniemożliwościwyboruinadawaniawarto-
ści,unikaćjednoznacznegooceniania?[...]Czynależykształcićczłowiekato-
talniewolnego,rezygnującztrudniejszychwymagań,norm,sankcji,kontro-
li,któremogąstwarzaćsytuacjestresowe,czyteżpoprzezstawianietrudnych
zadań,wyraźneokreślanienorm,kształcićcharakter,uczyćsamoogranicza-
niasięiliczeniazinnymiludźmi,przygotowywaćdosytuacjiidoświadczeń
trudnych?[...]Czypedagogpowinienujawniaćswojepostawy,swójświato-
poglądiwynikającezniegodecyzjeireakcje[...],czyteżpowinienstaraćsię
5Puzynina(1997:255)piszeozjawiskuzwanymhabitualizacją,któreobjaśniawsposób
następujący:„Użytkownicyjęzykaprzyzwyczajająsiędoznaczeńsłówiwypowiedziwtym
językuskonwencjonalizowanych,prześlizgująsiępoichpowierzchni,używająichwsposób
małoświadomy”.Istotnawydajesięzatemdehabitualizacjawiążącasięzuświadamianiemso-
bietreściwyrażeńiwyrobieniemwłasnegostosunkudotejtreści.
6
Rewera(2008:7),powołującsięnaKosmalę(1999),stwierdzajednoznacznie,żeza-
sadaautorytetujestnieodłącznącechąiwarunkiemumożliwiającymfunkcjonowaniekaż-
degospołeczeństwa.
