Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
WSTĘP
zachowaćmaksymalnąneutralność,byniczegoniesugerowaćipotencjalnienie
narzucać?[...]Czynależywskazywaćdzieckuimłodemuczłowiekowiokre-
ślonysensżycia,proponowaćwzoryiautorytety,czyraczejstaraćsięniczego
niesugerować,ajedynieinformowaćmożliwieneutralnieoróżnychmożliwo-
ściachnadawaniasensuwłasnemużyciu?”.Wprzypadkupodjętychturozwa-
żańszczególnieistotnegoznaczenianabieraostatniezprzywołanychpytańdo-
tyczącewzorówiautorytetów.
Biorącpoduwagęwszystkietekonstatacjepsychologów,pedagogówiso-
cjologów,wniniejszejpracypostaramsięodpowiedziećnakilkapytań:1.Jak
młodzieższkółśrednichrozumieautorytet?2.Jakijeststosunekmłodychlu-
dzidotegopojęcia?3.Czylicealiścipotrzebująautorytetówikogouznająza
wzorydonaśladowania,zaosobyznaczące,ważne,któresąwstaniewpływać
naichsposóbpostępowania?
Wdrugiejczęścimoichbadańcelemstaniesiękognitywistyczneprzedsta-
wieniejęzykowychobrazówmatki,ojcainauczyciela,ponieważciągletowła-
śnietetrzypodmiotydarzonesązaufaniemmłodychludzi.Młodzieżnadal
dobrzeoceniaswojestosunkizpokoleniemrodzicówichoćśrodowiskoszkol-
neprzegrywazrodziną,toprzecieżuczniowiechcąwidziećwnauczycielunie
tylkoznawcęwykładanegoprzedmiotu,człowiekaosilnejosobowości,pozy-
tywnychcechachcharakteruinienagannychzasadachmoralnych,aleprzede
wszystkimprzyjacielagodnegoszacunku,zaufaniaipodziwu(por.:Sutt1994;
Ścisłowska2000).
Podstawąanaliz,interpretacjiiwnioskowaniastanąsięautentycznewerba-
lizacjetworzoneprzezmłodzież.AnnaWierzbicka(1969:83)utrzymuje:„Na-
ukowauczciwośćilojalnośćwobecuprawianejdyscyplinywymaga,abywwy-
borzerozwiązańkierowaćsięnietylkowłasnymizałożeniamifilozoficzny-
mi,leczsugestiami,którenarzucamateriałjęzykowy”.Godzącsięzustalenia-
milingwistki,dokonującanalizsemantycznych,odwoływaćsiębędęprzede
wszystkimdosposobówrozumieniapojęciaautorytetprzezrespondentów.Tak
pomyślanebadania,będącepróbądotarciadoumysłuczłowiekaiujęciafrag-
mentujegokompetencji,wpisująsięwnurtrefleksjikognitywnej,usiłującejre-
konstruowaćprocesypoznawcze7,awyjaśnieniesemantykisłowaobokwska-
zaniacechistotnych,inwariantnych,będzieobejmowaćrównieżnienależące
dojądraznaczeniowegowłaściwościmniejwyraziste,wmniejszymstopniu
7Językoznawstwokognitywnetraktujezjawiskajęzykowejako„automatyczniezakorze-
nionewcałościowymaparaciepercepcyjnymczłowieka”(Kalisz1993:25),azatemwanali-
zachnależyuwzględniaćwiedzępotocznąjakoważnyzbiórinformacji.Odwoływaniesiędo
wiedzyprzeciętnegoużytkownikajęzykaorazdanychspołeczno-kulturowychznaczniewzbo-
gacawyjaśnianiefaktówjęzykowych.
