Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HistoriakontaktówChinzAzjąCentralną
13
-kupcysogdyjscy,przezpaństwoPartów-Partowie,jegozaśczęśćzachodnią-
Grecy,SyryjczycyiŻydzi”4.
WokresiepóźniejszejdynastiiHanlicznedziałaniadyplomatycznewAzji
CentralnejpodejmowałcesarskigenerałBanChao.Będącodpowiedzialnym
zazarządnadRegionamiZachodnimi,angażowałsięwwalkizHunami.Pozwy-
cięstwiecesarstwachińskiegonadPółnocnymiHunamiw94r.ponadpięćdzie-
siątpaństewekAzjiŚrodkowejnawiązałorelacjedyplomatycznezChinami.
W97r.BanChaowysłałdoRzymuposelstwonaczelezGanYingiem.Ten
dotarłjedyniedodzisiejszegoIranu,niemniejwyprawaotworzyłanowemoż-
liwościdopodróżowanianazachód.DziałalnośćBanChaowAzjiŚrodkowej
prowadzonawlatach73-102doprowadziładonawiązaniarozległychkontaktów
dyplomatycznych5.
PoupadkudynastiiHanChinypogrążyłysięnaniemalczterystuleciawwal-
kachwewnętrznych.Tymnegatywnymzjawiskomtowarzyszyłynajazdyple-
mionkoczowniczychzpółnocyizachodu.Cywilizacjachińskajednakprzetrwa-
ła,zachowującdotychczasowąciągłość.
WokresierozbiciapaństwakontaktyzAzjąŚrodkowąnadalbyłypodtrzy-
mywane.W399r.mnichFaXianwyruszyłwpodróżnazachódwcelupo-
szukiwaniaświętychksiągbuddyjskich.DoChinpowróciłpopiętnastulatach.
JegodziełoZapiskizkrajówbuddyjskich(FoGuoJi)przedstawiałorozwójbud-
dyzmu,środowiskogeograficzneizwyczajeIndii,Pakistanu,NepaluorazSri
Lanki.Opisywałorównieższlakikomunikacyjnezarównomorskie,jakilądowe,
łącząceChinyzeświatemzewnętrznym6.
W424r.doChinprzybylikupcyirzemieślnicyzkrajuDayuezhi.Chińczycy
mielinauczyćsięsztukiodlewaniaszkłaodprzybyłychartystówzAzjiŚrodko-
wej.Przywożonorównieżdużeilościkamieniszlachetnychipółszlachetnych
orazlekarstw7.
JużwokresierozbicianastępowałoupowszechnianiebuddyzmuwChinach.
Początkoworeligiabyłapostrzeganajakoobca,propagowanagłówniewkrę-
gachcudzoziemców.Jejzasięgograniczałsięprzedewszystkimdostolicyoraz
dużychmiast.SytuacjauległazmianiepoupadkupóźniejszejdynastiiHan.
Wzrostznaczeniabuddyzmuwiązałsięzestopniowymsłabnięciemwpływów
4A.Kajdańska,E.Kajdański,Jedwab.Szlakamidżonekikarawan,KsiążkaiWiedza,Warszawa
2008,s.190.
5DziejeChin.Zarys,red.SzangJüe,tłum.W.Rodziński,PWN,Warszawa1960,s.93.
6TraditionalChineseCulture,red.ZhangQizhi,ForeignLanguagePress,Beijing2010,s.104-
-105;AnOutlineHistoryofChina,s.169.
7B.Gafurow,DziejeikulturaAzjiCentralnej.Prehistoria-Starożytność-Średniowiecze,tłum.
S.Michalski,PIW,Warszawa1978,s.248,250.
