Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LII
Przedmowa
NieinteresującsięspołecznątreściąkapitałuSmithza-
tracaperspektywęiplączesięwwewnętrznychsprzecznoś-
ciach.Ztegobowiem,żenagromadzonezapasymogąsłużyć
dodalszejprodukcji,niewynikajeszczewcale,żetylkoone
mogądawaćnowyczydodatkowydochóddochódmogą
przecieżdawaćiprzedmiotywcalenieprzeznaczonedodal-
szejprodukcji(np.wynajętydom).Nadtozesmithowskiego
określeniakapitału,jakozapasówprzeznaczonychdodalszej
produkcji,płynieniesłusznywniosek,kapitałemzapasy
równieżiwtedy,kiedynależądobezpośredniegoproducenta
wytwarzającegodobra.
Smithniedostrzega,żewartośćdodatkowąwytwarzatyl-
kokapitałprodukcyjny,nierozumie,żekapitałpieniężny,
produkcyjnyitowarowytotylkotrzyróżneformykapitału
przemysłowego.ŹródłemzyskuzkapitałudlaSmithastajesię
wrezultacienietylkoprodukcja,aletakżeobiegihandel.Nie
rozumiejącistotnegozwiązkumiędzyprodukcjąicyrkulacją
Smithjeutożsamia.Rozumowaniejegoidzieponastępującej
linii:gdybykupiecnieosiągałzysku,niegromadziłbykapi-
tałuniezbędnegodlahandlu,źródłemwięczyskumusibyć
zarównoprodukcja,jakihandel.Tentokrozumowaniaza-
mykajednak,rzeczprosta,Smithowidrogędozrozumienia
istotywartościdodatkowej,atymsamymidotarciedoistoty
procesuprzemianywartościdodatkowejwzysk.Tłumaczy
siętobyćmożetym,żeSmithżyjewepoce,kiedyhandel
odgrywajeszczerolędominującąoraztym,żeżyjewkraju
stanowiącymośrodekhandluświatowegofaktytemącąmu
właściwyobrazipowodująteoretycznezniekształcenia.Szu-
kającprawidłowościwsferzeprodukcjiSmithwidzijednak
doniosływpływcyrkulacji,anaturalizującwidziwniejnie
zmianęformkapitału,lecztylkoruchdóbrwczasieiprze-
strzeniidlategohandelwiążeraczejzprzemieszczaniem
dóbr.Ztegorównieżpowoduhandeltraktujejakoswoistą
gałąźprodukcji.
Smithdzielikapitałnakapitałstały(trwały)iobrotowy.
Zakryteriumpodziałuprzyjmujesposóbprzynoszeniazysku