Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
WŁODZiMiERZGALEWiCZ
3.3.1.Jestjednakwątpliwe,czynapytanieoprógdopuszczalnego
ryzykadasięudzielićjednejogólnejodpowiedzi;zapewnetrzebaje
raczejrozważaćosobnodlaosóbzdolnychdoświadomejzgodyiwod-
niesieniudoosóbpozbawionychzdolnościdecyzji,lubteżzinnych
względówwymagającychszczególnejochrony.Gdychodzioosoby
posiadającezdolnośćdecyzyjną,jestdodyskusji,czynależywogóle
ograniczaćtoryzyko,naktóre–dlatakichczyinnychosobistychlub
społecznychcelów–wolnoimsięświadomiewystawiać.
WendleriMiller(2008,s.504)podejmująctękwestięzauważa-
jąnajpierw,żezprawnegopunktuwidzeniaprzynajmniejFederalne
PrzepisyStanówZjednoczonychnieupoważniajądowytyczaniata-
kiejnieprzekraczalnejgranicy.Cosiętyczymoralnejkwalifikacjiba-
dańwysokiegoryzyka,jestonawedługtychautorówsporna.Zjednej
bowiemstrony,nieograniczonezezwolenienatakieeksperymenty
stwarzaniebezpieczeństwopoważnychnadużyć.Zdrugiejwszakże
strony,niektórewysoceryzykownebadaniamogłybyprzynieśćludz-
kościogromnekorzyści,naprzykładdoprowadzićdoodkrycialeku
namalarię.Tymczasemwprzypadkuinnychsprawnychidorosłych
osobników–np.żołnierzylubstrażaków–którzydobrowolniena-
rażająswojeżycielubzdrowiedladobraogółu,ichzachowanianie
tylkosięniezakazuje,alewręczsiędoniegozachęca.Wrezultacie
wspomnianiautorzyskłaniająsiędotego,ażebypytanie,czynależy
wprowadzićjakąśgórnągranicęryzykaweksperymentachmedycz-
nych,pozostawićdorozstrzygnięciaprzyszłymbadaniom(tymra-
zemnaturalnieniemedycznym,leczetycznym).
Mniejpowściągliwywtymwzględziejestnp.Engelhardt,który
nieodkładaporuszonegopytanianapóźniej,leczodpowiadananie
jużterazitozdecydowanieprzecząco:
Zasadniczoniemaniczłegowzezwalaniujednostkomnadobrowolnyudział
wryzykownychbadaniach,zwłaszczagdydająonenadziejęnawielkąko-
rzyśćdlainnych.(...)(1986,s.294)
3.3.2.Znaczniebardziejbezspornawydajesięteza,żenależywy-
znaczyćjakiśnieprzekraczalnyprógdlaryzyka,któretowarzyszy
badaniomzudziałemosóbniezdolnychdopodejmowaniadecyzji,czy
teżzinnychpowodówwymagającychszczególnejochrony.Wanglosa-
skiejliteraturzebioetycznejosobywymagającespecjalnejochronysą
zwykleokreślanejakovulnerable–łatwedo„zranienia”,szczególnie
narażone,czyteżpodatnenakrzywdę,„bezbronne”49.Wzamiesz-
49Wartoodnotować,żeDeklaracjahelsińska(2008,9)zdajesięutożsamiaćoso-
bypodatnenakrzywdę–czyteższczególnienarażonenakrzywdę(particularlyvul-
nerable)–ztymi,którewymagająszczególnejochrony(needspecialprotection).Do
