Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rza,cowówczesnychwarunkachbrzmiałoconajmniejniepokojąco.
AlebyłtojużpoczątekzaplanowanejkampaniiprzeciwkoJasieńskie-
mu,któryw1938rokutrafizakratkijako„polskiszpieg”.
Doświatowejprapremiery„Balumanekinów”wZSRRniedoszło,
chociażzainteresowanietekstemwykazywałwielkireżyserWsiewo-
łodMeyerhold.Podobnonaprzeszkodziestanęływzględytechniczne.
ZresztąniedoszłegoinscenizatorasztukiJasieńskiegospotkałtensam
loscoautora:obajzostalizamordowaniuschyłkulattrzydziestych.
Porazpierwszy„Balmanekinów”dostąpiłpróbyscenyw1934roku
wPradze.CzeskąwersjędramatuprzygotowałEmilBurian,dyrek-
torigłównyreżyserawangardowegoteatru„D34(„D”czyli„Di-
vadlo”).Pospektaklutymnawielelatzapadłacisza,chociażAnatol
Sternwwydanejw1969rokumonografiioJasieńskimwspomina
oinscenizacjijapońskiej,niepodającjednakżadnychbliższychda-
nych.Dopierow1958rokuutwórpojawiłsięwtłumaczeniusłowac-
kimnasceniewBratysławie.Jegomiędzynarodowakarieradatujesię
odlatsiedemdziesiątych,kiedytozaczęłypojawiaćsiętłumaczenia
najęzykieuropejskie(fiński,niemiecki,francuski,holenderski,wło-
ski)inastępująceponichinscenizacje.„Balmanekinów”zostałwy-
stawionywHelsinkach(1975),Paryżu(1976),WiedniuiMonachium
(1977),Amsterdamie(1978),Salerno(1977),Formii(1984).Niebyła
tojednakkarieraprzezduże„K”,gdyżpodziełoJasieńskiegosięga-
łynajczęściejscenypodrzędne,offowe(jakAtelierdiFormia)lub
studenckie(amsterdamskizespółteatralnyCREA).Żadnaztychin-
scenizacjiniestałasięwydarzeniemartystycznymnawiększąska-
lę,mogącymrównaćsięzsukcesamimiędzynarodowymiinnych
naszychdramaturgów,takichjak:SławomirMrożek,TadeuszRóże-
wiczczyJanuszGłowacki.Wlatachtrzydziestych„Balmanekinów”
mógłrzeczywiściepodbićteatryświata:byłdziełemawangardowym,
wktórymfantastykasłużyłazbudowaniuobrazuokreślonegokonflik-
tuspołecznego,kontestowanegowówczaswwielukrajachzachod-
nich.Posukcesiepowieści„PalęParyż”miałbyJasieńskidużeszanse
namiędzynarodowyrezonanstakżeswojąkomedią.Jejinscenizacja
wcieszącymsięświatowymuznaniemTeatrzeim.Meyerholda(Mey-
erholdżyłjeszczekiedynacześćwybitnegoinscenizatoranazwano
9
