Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MaciejSzargot:Dwa(małe)lirycznekomentarze…
43
Krasińskiego.Trzebatuprzypomnieć,żeNie–Boskakomedianosiła
wrękopisietytułL!UmanaCommedia,comiałozainspirowaćBalzacado
nazwaniaLudzkąkomediąswojegocyklupowieściowego8.Totrzykrotne
nawiązaniedotytułudramatuniejestprzecieżprzypadkowe.
AjednakwierszwydajesiętematycznieodległyodNie–Boskiej
komedii.Cowięcłączygozromantycznymdramatem,doktórego
tytułutrzykrotnienawiązuje?Wiersztraktuje,jakpisałem,okon-
dycjiludzkiej.Toczłowiekzostałwnimnazwanyflnieboskimstwo-
rzeniem”iflnieboskimdzieckiem”.Toozmiennościinietrwałości
cielesnejmówisięjakooflludzkiejkomedii”.Przedewszystkimwięc
flnieboska”znaczyuJastrunatylecoflludzka”.Człowiekjestwjego
wierszupodwójnieflnieboski”.Popierwsze,przezswojącielesność,
wobecktórejelementduchowy—twarzflzachowującapamięćbosko-
ści”—jest,jakomaska,cząstkązdecydowaniesłabszą.Podrugiezaś,
poprzezbrakpełnejprzynależnościdoktóregokolwiekzeświatów,
zawieszenieflmiędzyziemiąaprzestworem”.Niejesttojednakflnie-
boskość”wsensie—jakuromantycznegopoety—moralnym;niejest
tosataniczność.
WidzianazperspektywywierszaJastrunaNie–BoskakomediaKra-
sińskiegostajesięopowieściąwłaśnieokondycjiludzkiej,onieboskości
ludzi.Nieniektórychludzi,leczwszystkich.Niewokreślonejsytuacji
historycznej,leczzawsze.Podkreślenieflnie”wfinalewierszajest
ucieczkąodskojarzeńdantejskich.flNieboskość”nieoznaczatubowiem
nawiązaniadoBoskiejkomedii,ajedyniebrakwszelkiejpewności,stabil-
ności—właśnieowozawieszenieflmiędzyziemiąaprzestworem”
.
*
*
*
Kolejnytekst,którychciałbymomówić,jestpiosenkąEdwardaSta-
churypodtytułem:
Człowiekczłowiekowi,czylidziesięć
wskazańidziesięćprzeciwwskazań
dlaciebie,sierotonieboża,ZygmusiuK.
Człowiekczłowiekowiwilkiem!
Człowiekczłowiekowistrykiem!
Lecztysięniedajzgnębić!
Lecztysięniedajspętlić!
8Por.P.Hertz:[Komentarze].W:Z.Krasiński:ListydoHenrykaReeve’a.Tłum.
A.Olędzka-Frybesowa.Oprac.,wstępem,kronikąinotamiopatrzyłP.Hertz.
T.2.Warszawa1980,s.137,195—196,227.
