Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MaciejSzargot:Dwa(małe)lirycznekomentarze…
Gdyja,biednasierota,
Drżącastałaupłota10;
45
AleteżflZygmuśK.”nosijedynieinicjałnazwiska,dziękiczemu
upodobniasiędobohaterówKafi,podobnieprzecieżnazywanych—
jakbyKrasińskibyłbohateremkafowskiegoświatalubprzynajmniej
wyobrażałsobie,żewtakimświecieżyje(możenależysiętudopatry-
waćocenyświataprzedstawionegoNie–Boskiejkomedii,utożsamionego
jakobywwizjiromantycznegopoetyzeświatemrealnym).
Zdrugiejstrony,właśnieokreślenieflsierotonieboża”odnosisię
bezpośredniodotytułudramatu.flNieboża”pojawiasięzamiastflnie-
-boska”
.Znaczyjednak—takżeprzezowozestawieniezsierotą—co
innego:wspominanezewspółczuciemflniebożątko”
,flniebożę”:bie-
dactwo,nieboraka,nieszczęśliwestworzenie.Akcentzostał,jakwcy-
towanymwierszuLenartowicza,położonynabezsilnośćlububóstwo
(wodniesieniudoKrasińskiego—jakmożnasądzić—raczejduchowe
niżmaterialne)11—wzmacniająsięwięcironiaipogardawobecroman-
tycznegopoety.
Wtytułpiosenkizostałyzatemwpisaneocenadramatuijego
autora.Tekstutworujestnatomiastoczywiścieopartynaschemacie
dekalogu.Rozszerzajednaktenschemattak,żezamiastdziesięciu
przykazańmamyfldziesięćwskazańidziesięćprzeciwwskazań”
.
Każdemuflwskazaniu”
,któremożnabyokreślićjakoobserwację,odpo-
wiadawtensposóbflprzeciwwskazanie”.Jestonowłaściwymprzyka-
zaniem,zaleceniemcodopostępowaniawsytuacjinaszkicowanejwe
flwskazaniu”.
Jednakobserwacji(flwskazań”)tylkopozorniejestdziesięć.Można
powiedzieć,żemamydoczynieniaznieustannietąsamąobserwacją
dotyczącąstosunkówmiędzyludzkich.Wciążmowaowrogości,napas-
tliwości,agresji(flczłowiekczłowiekowiwilkiem[…]szpadą[…]pumą
[…]dżumą[…]łomem[…]gromem”),wyjątkowoopodstępności(flczło-
wiekczłowiekowizdradą”).Topodobieństwobierzesięoczywiście
zewspólnegoźródłaflwskazań”
.Topowszechnieznanestwierdzenie
Plautusa:Homohominilupusest12.Właśnietoflwskazanie”pojawiasię
10T.Lenartowicz:Duchsieroty.W:Poezjewybrane.Wybór,wstępJ.Nowakow-
ski.Warszawa1974,s.25;podkr.—M.S.
11Słownikjęzykapolskiego…,s.18.Trzebateżwspomnieć,żewtymżesłowniku
pojawiasięformaflnieboży”jakoprzestarzałaioznaczającaflbezbożny”.Ibidem.Sta-
churzechybajednaknieotochodzi,raczejbowiemodwołujesiętu,jakjużpisałem,
doosadzonejwtradycjiliterackiejpostacisieroty-niebożęcia,aniepowołujedolite-
rackiegożyciajakiejśzagadkowejflbezbożnejsieroty”.Poetastosujewięcneologizm,
niearchaizm.
12H.Markiewicz,A.Romanowski:Skrzydlatesłowa.Warszawa1990,s.528.
