Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
◆HelenaBorowiec
powiadaćmiędzydziewiątymadwudziestymmiesiącemżycia
1
.
Opartynaelementarnymrdzeniuta-wswojejstrukturzefonolo-
gicznejstanowiprostąreduplikacjęsylabyta-realizującejDpierw-
sząpodstawowąopozycjęfonologicznązamknięcia/otwarcia”,któ-
rawystępujenapoczątkurozwojusystemudźwiękowegowjęzyku
dziecka
2.
Podstawąprzestawionejwpracyanalizysemantykiwyrazu
tatasąbadaniawłasne.Badaniaprzeprowadziłamwdwugrupach
sześciolatkówuczęszczającychdoklasyzerowej,zktórychkażda
liczyłapo30osób
3.Przedmiottychbadaństanowiłypodaneprzez
dzieciinterpretacjeznaczeniowewyrazów,narzędziemzaśbyłaan-
kietazawierająca40leksemówodnoszącychsiędonastępujących
sferrzeczywistościpozajęzykowej:I.Człowiek,II.Zwierzęta,III.
Rośliny,IV.Zjawiskaastronomiczneiatmosferyczne,V.Istotynad-
przyrodzone,VI.Postaciefantastyczne.
WbadaniuIpodczasindywidualnejrozmowy(rejestrowanejna
taśmiemagnetofonowej)zkażdymzdzieciposłużyłamsięopracowaną
przezsiebieankietą,zawierającązestawypytańprzewidzianychdla
poszczególnych40słów.Dlakażdegowyrazustarałamsięzbudo-
1
Tepierwszedziecięcesłowasąpodobnetreściowowróżnychjęzykachikultu-
rach.Nazywajągłównieosobyznajbliższegootoczenia:mama,tata,baba,niektóre
zwierzęta:kicia,hauahau,częściciała:buzia,kolanko,ubranie:bucie,przedmioty:
lala,pokarmy:mleko,chleb,czynności:daj,spaćitp.ZdaniemMariiZarębinysąto
wyrazy,któreDkobieceotoczeniestarasięświadomiewyuczyćdzieci”(Zarębina
1980:98).Por.takżeKielar-Turska2013:27.
2
WedługRomanaJakobsonaówpierwszyetaprozwojufonologicznegodziecka
dotyczyprzyswojenianajwiększegokontrastu(sylaby/ta/lub/pa/)ijestnajbar-
dziejuniwersalny.Jakobson(1968)ustaliłchronologięnabywaniaposzczególnych
typówdźwiękówdlategookresuontogenezy,amianowicie:(1)kontrastmaksy-
malny:sylaba/pa/lub/ta/;(2)pierwszykontrastwobrębiespółgłosek:nosowe
Xustnezwarte;(3)podziałnaspółgłoski:wargoweXzębowe;(4)odróżnieniesa-
mogłosek:szerokichXwąskich(wedługkryteriówpercepcyjnych:ciemnaXjasna);
(5)pierwszykontrastdwucechowysamogłosek:welarnaXpalatalna,zaokrąglona
Xniezaokrąglona.
Zob.Łobacz1996:17,21.
3
Szczegółowyopisbadań,ichmetodologię,wynikiiprzykładyanalizzamieściłam
wrozprawieDziecięcerozumienieświata.Studiumlingwistyczne,Lublin2014.
90
