Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Jednymznajczęściejprzytaczanych,azarazembudzącychwielesprzecznych
emocjifragmentówNadzorowaćikaraćFoucaultajestmakabrycznyopisegzeku-
cjiniejakiegoDamiensa,pochodzącyzpołowyXVIIIwieku.Tabyćmożenaj-
piękniejszaksiążkafrancuskiegomyślicielawręcznajeżonajestopisamiirelacjami
zaczerpniętymizaktsądowych,podręcznikówmusztryczyzaleceńdyscyplinar-
nychdlaintendentów.Każdyistotnyfragmentteksturozpoczynasięodopisu
pewnego(jakpiszeLemertiGillan)nnadzwyczajnegoprzypadku”1,jednakżaden
ztychnprzypadków”niewydajesięprzypadkowy.
FigurapaniendworskichVelázqueza,DonKichotawSłowachirzeczachczy
statkuszaleńcówHieronimaBoschawewstępieHistoriiszaleństwawdobieklasy-
cyzmu–wszystkieonemająswemiejscepodyktowanenietylkofantazjąautora.
Sąreprezentacją,alecóżmogąreprezentować?Czyżbyokres,zktóregopochodzą?
Amożesąwykwitemjakiejśhistoriicharakterystycznejdlaepoki–dlacałości
dyskursywnej,przedjakąustawiajeFoucault?Mniesięwydaje,żesątylkoczymś
nakształtwstępu,wypowiedzią,którajestznaczącopowiązanaztekstemksiążki,
jednakżenieodnosisiędoniejbezpośrednio.Jestzamkniętącałością,dlatego
teżnaogółnieopatrzonąprzypisamiiniekomentowanąjakotaka.ŚmierćDa-
miensaczynLasMeninas”,XVI-wiecznymotywstatkuszaleńców,czyteżopis
panoptykonuBenthama–wszystkieonewpewiensposóbzachęcająiodsyłają
nasdodyskursu,któryponichnastępuje.Wswejoryginalnościiswoistościnie
mogąbyćjedyniestatystycznymprzykładem,któryprzywołujesetkęinnychjemu
podobnych.Wszystkietewyobrażeniapochodzązeświatów,któredopełniająsię
izamykają;pełnewswejjednostkowościzarazemodsyłajądowielości.
Takjakopisegzekucjiprzywołujewszechwładnąwładzęsuwerenapławiącą
sięwnblaskukaźni”,apannydworskieprzybliżająnasdoanalizyepistemerene-
sansu(mimożeniesąjejilustracją),taknobraz”,którypojawisięprzedoczyma
czytelnika,zachwilębędziewstępemdotekstutejskromnejpracy.Pozwólmy
autorowipiszącemuoFoucaulcieposłużyćsięstylemwielkiegofilozofa,bywpro-
wadzićczytelnikawświat,wktórymdyskursodsyłanastylkodosiebiesamego,
awstęppozostajeautonomicznącałością...
1Ch.Lemert,G.Gillan,MichelFoucault.Teoriaspołecznaitransgresja,Warszawa–Wrocław
1999,s.62.
9
