Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Stanynadzwyczajneaszczególnezagrożeniapaństwa
Widaćwięcjużnawstępie,żestanwojennyistanwyjątkowypowodowanebyćmogą
przedewszystkimzagrożeniamiwynikającymizcelowejdziałalnościczłowieka,wśród
którychnaczołowysunąćmożnadziałalnośćobliczonąnadestabilizacjęidezorganizację
strukturpaństwowych.Stanklęskiżywiołowejnatomiast-przynajmniejzzałożenia-ma
byćreakcjąnaponadprzeciętnezjawiskaprzyrodniczei(raczej)nieumyślnądziałalność
ludzką,powodującąawarie,wgłównejmierzenaskutekniewłaściwegoposługiwaniasię
urządzeniami,sprzętemczyszerzej-infrastrukturątechniczną.Realiapokazująjednak,
żedzisiejszezagrożeniamogąmiećbardzowielentwarzy”
,wśródktórychceloweniszcze-
nielubdestabilizowaniepracyinfrastrukturypowodowanemożebyćwistocieidentycz-
nymcelemjakwwypadkuagresjizbrojnejlubwywoływaniazamieszekzagrażającychpo-
rządkowipublicznemu-chęciązdezorganizowanialubzniszczeniastrukturspołecznych,
anawetpaństwowych.Innymisłowy,zewnętrznezagrożeniepaństwa,drastycznenaru-
szeniebezpieczeństwaobywatelilubporządkupublicznegoczyawariatechnicznamogą
byćśrodkamiprowadzącymidotegosamegocelu,amianowicieprzejęciakontrolilub
wpływunadecyzjeizachowaniewładzpaństwowychalbowręczcałegospołeczeństwa.
Zrozumiałejestwięc,żekażdenowoczesnepaństwomusiprzewidywaćscenariusze
nawypadekzaistnieniategotypusytuacji.Podstawowymzadaniemjestwtakichwypad-
kachpoznanieintencjiizamiarówatakującego,potwierdzenielubuprawdopodobnienie
rzeczywistegocharakteruiceluzagrożenia,anastępnierozstrzygnięcie,jakimiśrodkami
isiłamijezwalczyć.Obokwładzy,takpaństwowej,jakisamorządowej,wprzypadkuce-
lowejagresjizewnętrznejlubwewnętrznejzagrażającychkonstytucyjnemuporządkowi
państwakluczowajestrolasłużbporządkuibezpieczeństwa.Totebowiemformacjedys-
ponująpotencjałemludzkim,technicznymiorganizacyjnymdlawymuszeniaokreślo-
nychzachowań,atakżezapobiegającymlubograniczającymskutkipaniki,chaosulub
pogłębianiasiędestabilizacji.
Współczesnepaństwamajądośćróżnorodnąorganizacjępodtymwzględem.Zjed-
nejstronywpływanatostrukturasamegopaństwa(federacja,państwoscentralizowa-
ne),azdrugiejdoświadczeniahistoryczne(jednalubwięcejformacjizajmującychsię
zapewnieniemporządkuibezpieczeństwa).Zreguływpaństwachdużychlubfederalnych
mamydoczynieniazkilkomaconajmniejinstytucjamiwprostpowołanymidozapewnie-
niaporządkuibezpieczeństwa.Wpaństwachmniejszychlubscentralizowanychwwie-
luzaśwypadkach,obokwojska,nwystarcza”dotegojednasłużbapolicyjna.Oczywiście
itakischematbywaczęstomodyfikowany,chociażbynaskutekzmianypodejściadotego
typuproblematykizestronywładzpublicznych2.Stądteżdosyćpojemnaformułasamego
pojęciasłużbyporządkuibezpieczeństwa,doktórychzaliczyćmożemykażdąformację,
powołanądodbaniaojednąlubobiekwestie,którejfunkcjonariuszeposiadająprawo
doużyciaśrodkówprzymusubezpośredniego,ajednocześnienajczęściejuprawnionądo
2
PrzykłademmożebyćchociażbyzlikwidowaneżandarmeriiwBelgiiiAustrii,którefunkcjonowałytam-
obokpolicji-przezwieledziesięcioleci.ZdrugiejjednakstronywtakichpaństwachjakBułgariaiRumunia
powołanostosunkowoniedawnotegotypuformacje,choćwcześniejistniałatylkojednastrukturapolicyjna.
Przyczymwkażdymztychprzypadkówżandarmeria,nawzórrozwiązańfrancuskich,oznaczałaioznacza
jednązcywilnychsłużbpolicyjnych,anieściślewojskową,jakmatomiejscewPolsce.
