Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Autonomicznośćbezpieczeństwaenergetycznegowstosunkachmiędzynarodowych
31
obawopewnośćdostawnośnikówenergiilPoczwarte,przekształceniesurowców
energetycznychzdobrawwymianiegospodarczejwelement„wielkiejpolityki”
napoczątkuXXIwiekuzostałoprzyspieszoneprzezuświadomieniesobieprzez
analitykówipolityków,żewzrostcenropynaftowejod2002rokuniebyłtylko
skutkiemdoraźnychkryzysówpolitycznych,takichjakwojnawIrakuw2003roku,
lecztrwałychzmianstrukturalnychnaglobalnymrynkuenergetycznymwpostaci
wzrostuzapotrzebowanianaenergięwnowych,wyłaniającychsiępotęgachgo-
spodarczychwAzji,AmerycePołudniowejiAfryce27lTozaśwdziałaniachwielu
państwpowodowałopowrótdowcześniejszegogeopolitycznegomyśleniawwa-
runkachpoczuciazawodnościmechanizmówregulacjiglobalnegorynkunośni-
kówenergii,zarządzaniatymrynkiemlPopiąte,podmiotyniepaństwowe,takie
jakpiracinamorzachczyorganizacjeterrorystyczne,zaczęłytworzyćrzeczywiste
zagrożeniadlatransportusurowcówenergetycznychlOznaczałotozagrożeniedla
ciągłościdostawtychsurowcówdoniektórychpaństw,astądpostrzeganietego
wkategoriachproblemubezpieczeństwa28l
Identyfikacjaczynnikówwarunkującychsekurytyzacjęproblemówenergetycz-
nychuświadamiaichróżnorodnośćiefektsynergiilDominująjednakczynnikipoli-
tycznelToonesprawiły,żepo1973rokudostępdosurowcówenergetycznychstałsię
elementemhighpoliticslZaczętogointerpretowaćwkategoriachegzystencjalnych,
cooznaczałowyłączeniezobszarurutynowychtransakcjigospodarczychorazwłą-
czeniebezpieczeństwadoobszaruanalizyipraktykilWkonsekwencjisurowceener-
getycznestałysiędobramistrategicznymi29lSątotakiedobra,którychstosowanie
wprocesachgospodarczychjestkonieczneiniemawobecnichsubstytutów30l
Napodkreśleniezasługujeróżnorodnośćzagrożeńdlawydobyciaipewności
dostawsurowcówenergetycznychlMogątobyćprzyczynytechnicznezwiązane
zawariamiurządzeńprzesyłowychczytransportowychlNiestabilnośćpolityczna
obszarówwydobyciaczytransportutychsurowcówmożebyćkolejnymzagroże-
niem,takjakdziałaniapodmiotówniepaństwowychwpostaciorganizacjiterrory-
stycznychczypiratówmorskichlNiemożnazapominaćokatastrofachnaturalnych
wpostacichociażbytrzęsieńziemiczypowodzilDodatkowomożliwejest„nakłada-
niesię”niestabilnościcensurowcówenergetycznych,awkonsekwencjizawodność
mechanizmówglobalnegozarządzaniatymisurowcamilWymienionąróżnorod-
nośćzagrożeńdlabezpieczeństwaenergetycznegonależytraktowaćjakokolejny
przejawautonomicznościtegobezpieczeństwa,którejestdynamicznymprocesem
27KlWestphal,EnergyPolicyBetweenMultilateralGovernanceandGeopolitics:WhitherEu-
rope?,“InternationalPolitikundGesellschaft“2006,Nr4,sl48l
28HlDyer,MlTrombetta,op.cit.,sl3l
29ZoblAlGradziuk,WlLach,ElPosel-Częścik,KlSochacka,Cotojestbezpieczeństwoenerge-
tycznepaństwa?,[w:]BlGórka-Winter,SlDębski(redl),Kryteriabezpieczeństwamiędzynarodowego
państwa,Warszawa2003,sl72l
30JlTrubalska,BezpieczeństwoenergetyczneRzeczypospolitejPolskiej,Kraków2015l
