Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Teoriabezpieczeństwa
określićgomianemteorii.Wprawdziepodejmowanesąpróbybudowykom-
pleksowej,zintegrowanejteoriibezpieczeństwa,opartejnadorobkuinnych
dyscyplinnaukowych,jednaknależytraktowaćjeraczejjakoflteoretyczne
podejścia”3,aniżelispełniającąwszystkiewymogiteoriębezpieczeństwa.
Najczęstszymipodejściamiteoretycznymidobezpieczeństwajestper-
spektywa:podmiotowa,przedmiotowaiprocesualna,atakżepodejścia:pla-
nistyczne,ewolucyjne,pozycjonowania,zasobowe,adaptacji,decyzji,kom-
petencjiizdolności.Jednak,jakpodkreślaJ.Gryz,żadnezwymienionych
podejśćniemożebyćtraktowanejakoteoriabezpieczeństwa,asątoraczej
podejściainstrumentalne,wykorzystywanedobadaniaproblemówbezpie-
czeństwawramachposzczególnychdyscyplinnauki4.
Niemniejjednakteoriębezpieczeństwamożnarozpatrywaćjakosub-
dyscyplinęnaukobezpieczeństwie,którazajmujesięanaliząproblemów
izjawiskogólnych,związanychzbezpieczeństwem,iokreślaniasposobów
ichbadanianaukowego.
1.2.Podstawowepojęciazzakresunaukobezpieczeństwie
Wogólnymznaczeniubezpieczeństwooznaczastanspokoju,pewno-
ści,brakuobaw,lękuistrachuwodniesieniudonajważniejszychwartości
podmiotu,określanychzapomocątakichpojęćjak:wartościbezpieczeństwa,
wartościchronione(ponieważsąchronionenawetzpoświęcenieminnych
wartości),wartościżywotnelubegzystencjalne(ponieważdotycząegzysten-
cjipodmiotu).Jednocześniezagrożeniabezpieczeństwaoznaczająflkogoś”
i/lubflcoś”,cowywołujepoczuciebrakuspokoju,niepewność,obawy,lękczy
strachotenajważniejszewartościpodmiotu.Należyjednakpodkreślić,że
samowystępowanieszkodliwychczynnikówniejestjednoznacznezbrakiem
bezpieczeństwa,aonesameniemusząoznaczaćzagrożeńbezpieczeństwa.
Dziejesiętakwówczas,gdypodmiotdysponujeadekwatnymzasobemsił
iśrodkóworazzdolnościąichwykorzystania,umożliwiającychpodjęciesku-
tecznychdziałańzapobiegawczych(wceluusunięciaichźródeł)i/lubochron-
nych,abyskutecznieprzeciwstawićsięszkodliwymczynnikom,wprzypad-
kuichwystąpienia.Stantakidajepodmiotowipoczuciespokoju,wynikające
zpewnościnienaruszalnościjegonajważniejszychwartości(inaczejwartości
chronionych,żywotnych,bezpieczeństwa).Ztegopowoduczynnikinaogół
wartościowanenegatywniemającharakterwzględny,ponieważichszkod-
liwośćwynikanietylkozichskali(siły),lecztakżezezdolnościpodmiotu
doskutecznejochronyprzednimi.Tocodlajednychstanowiśmiertelne
zagrożenie,dlainnychmożeniemiećwiększegoznaczenia,ponieważ
3
4
10
J.Gryz,Zaryspodstawteoriibezpieczeństwa,Warszawa2010,s.29.
Ibidem,s.29-30.
