Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1Bezrobocieizachowaniazdrowotnejakopodstawowekategorie…
31
Wujęciucelowościowymzachowaniazdrowotnerozumianesąjakoczyn-
nościukierunkowanenaosiągnięciekonkretnychcelówzdrowotnych,acelete
mogąbyćpozytywne,jak:unikaniechoroby,poprawastanuzdrowiaijegoochro-
na,oraznegatywne,czyliszkodliwedlazdrowia,aletakżeniedobórzachowań
ocharakterzeprozdrowotnym(Heszen-Klemens1979)DSGochman(1988,
za:Heszen,Sęk2007)zaśtwierdzi,żezachowaniazdrowotne(healthbehavio-
ur)obejmujątakiecechy,jak:przekonania(beliefs),oczekiwaniaiprzewidywa-
nia(expectations),motywy,myślenieiemocjonalnemechanizmyosobowości
orazwewnętrznewzoryzachowańzwiązanezutrzymywaniem,umacnianiem
iprzywracaniemzdrowiaWtymujęciustwierdzasię,żezachowaniazdrowotne
mogąmiećcharakterreaktywny,będącodpowiedziąnawymaganiaspołeczne,
nawykowy,wskutekprocesusocjalizacjilubintencjonalny,jakodziałaniecelowe,
uwarunkowanewiedząiświadomościązdrowia
Natomiastwpodejściucelowościowo-funkcjonalnymtakimizachowania-
mizdrowotnymisąwybrane„przezobserwatoralub/ipodmiotdziałania,[…]
zachowania(czytypyzachowań),którenagrunciepewnegosystemuwiedzy
(npprzekonańpotocznych,danejkoncepcjinaukowej,ideologiispołecznejitp)
pozostająwistotnym,określonymwprzyjętejopcjizwiązkuzezdrowiemujmo-
wanymwznaczeniuustalonymwtymsystemiewiedzy”(Puchalski1990,s56)
HSęk(2000)zaśproponuje,abyzachowaniazdrowotneokreślaćjako„reak-
tywne,nawykoweiceloweformyaktywnościczłowieka,którepozostająnagrun-
ciewiedzyobiektywnejisubiektywnegoprzekonaniawistotnym,wzajemnym
związkuzezdrowiem”(s539)
Współcześniezachowaniazdrowotnedefiniowanesąjako„reaktywne,nawy-
kowelubceloweformyaktywnościczłowieka,którepozostająnagrunciewiedzy
obiektywnejozdrowiuisubiektywnegoprzekonania,wistotnym,wzajemnym
związkuzezdrowiem”(Sęk2011,s539)AŁuszczyńska(2004)jakozachowa-
niazdrowotnerozumiewszelkiedziałaniajednostkipodejmowanezewzglę-
dówzdrowotnychlubtakie,któremająudokumentowanywpływnazdrowie
JNosko(2005)zwracauwagęnaprzyczynowo-skutkowymechanizmzacho-
wańzdrowotnychUważarównież,żezachowaniazdrowotnesąukształtowane
historycznieijesttowieloczynnikowyzestawreakcjigrupspołecznych,stymu-
lowanykoniecznościązachowaniazdrowiaiżyciaorazzapobieganiachorobom,
wiążącysięzleczeniemiśrodkamileczącymiDSBondiin(2004)proponują
natomiast,abyzachowaniazdrowotneokreślaćjakoformęaktywnościczłowieka
ukierunkowanąnazdrowiejakostylżycia,naktóryskładająsiędwakomponenty:
psychiczny(samokontrolaorganizmu,odpowiedzialnośćzazdrowie,pozytyw-
nenastawienie)orazfizyczny(dieta,aktywnośćfizyczna,odpoczynek,używki)