Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
21
mogłyzostaćnabytepóźniej,jakwprzypadkubaronostwaNiemanówzpowieściWa-
cławaBerentaOzimina[BO,s.153–159].Należyjednakprzypuszczać,żeintencją
autorówbyłopokazanietychksięgozbiorówjakorzeczywiściestarych,bowiemtego
wymagałouwiarygodnienieakcji.
SiedemnastowiecznyrodowódmabibliotekahrabiowskaPlutówwdworzezwanym
Skałą,opisanaprzezKraszewskiegowpowieściTułacze[KT2,s.15–16].Biblioteki
rodowe,użytkowaneprzezconajmniejkilkapokoleń,sąteżwłasnościąRadziwiłłów
zopowiadaniategożautoraKrólwNieświeżu[KK5,s.98],Tarnowskichzpowieści
ElizyOrzeszkowejOstatniamiłość[OO,s.186–187],książątBrańskichzpowieści
KraszewskiegoMorituri[KM5,s.52–53],książątHolszańskichzpowieściMarii
RodziewiczównyBłękitni[RB2,s.69],hrabinyMariiorazhrabiegoZygmuntawPo-
warowienaPodlasiuzpowieściKraszewskiegoOdkolebkidomogiły[KO4,s.141]
orazksięciaJerzegoBarkonyay,pananaCzernej,Uj-Falwie,MałymiWielkimBacie,
Kiedroguitd.,tajnegoradcydworuzczasówkampaniiwęgierskiej1848rokuzpowie-
ściTeodoraTomaszaJeżaCiitamci[JC,s.59–60].Wielopokoleniowyjestksięgo-
zbiórArlanzonów–staregoroduhiszpańskichgrandów,dawniejznakomitegoiboga-
tego,znaczniezubożałegowczasachNapoleona,wktórychbibliotecetoczysięakcja
powieściHalinyPopławskiejHiszpańskaromanca[PH1,s.31].
Wwiększościprzypadkówwystępującywpowieściachostatniprzedstawicielero-
dów,podobniejakichksięgozbiory,sąreliktamipoprzedniejepoki,ludźmiprzegra-
nymi,niezależnieodszlachetnościumysłuiserca.
Opróczbibliotekrodowycharystokracjisąteżomówionelubtylkowzmiankowane
bibliotekiposzczególnychindywidualnychwłaścicieli.Jakoarystokratęmożnapo-
traktowaćScypionaAfrykańskiegoMłodszego–bardzowykształconego,znakomitego
mówcę,aprzytymświetnegowodza–któregoksięgozbiorekzostałwymieniony
wHistoriiIgnacegoKrasickiego[KH,s.117],orazPubliuszaKwintyliuszaWerusa
zpowieściTeodoraJeske-ChoińskiegoGasnącesłońce[JGs.14]–trybuna,senatora
zaczasówMarkaAureliusza.Byłybytowięcnajstarszebibliotekiprywatnespośród
wybranychnaużytekniniejszejpracy.ZXVIIwiekupochodzibibliotekaksięciaMi-
kołajaZrinskiegonazamkuCzakowacwChorwacji,zpowieściJeżaMiłośćwopałach
[JM2,s.8,13].Zrinski,przedstawionywpowieścibardzopozytywnie,miałpocho-
dzićzeznakomitegowęgierskiegorodu,wsławionegoudziałemwwojnachobronnych,
szerzeniemoświaty,zakładaniembibliotekidrukarń.Miałondalekosiężneplany
ubieganiasięotronpolskipoJanieKazimierzu,abypodjąćnanowoiskuteczniej
poprowadzićdziełoStefanaBatoregopodniesieniaPolskizupadkuizjejpomocą
uratowaniachrześcijaństwaodTurków.
Osiemnastowiecznesąbiblioteki:HrabiegozpowieściMichałaDymitraKrajew-
skiegoPodolankawychowanawstanienatury[KP2,s.62–74,126,132]ipodkomo-
rzegohalickiegoFranciszkaKarsznickiego,posłanasejmkonwokacyjnyw1733roku,
nazamkuwBalogrodziezpowieściKaczkowskiegoBraciaślubni[KB2,s.231,251,
255].Karsznickipochodziłzdawnegorodu,był„silnejduszy,twardegoumysłu,czy-
stegosercaispokojnegosumienia”.TakżezXVIIIwiekupochodząksięgozbioryksię-
ciaStefanaGintułtazpowieściStefanaŻeromskiegoPopioły[ŻP1,s.109–110],Jacka
JahołkowskiegozeStarostyHołobuckiegoKaczkowskiego[KS2,s.179]orazbiblio-
tekakabalistynazamkuBenMamunazpowieściJanaPotockiegoRękopisznaleziony
wSaragossie[PR2,s.124,129–130].
