Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
georgt.a.krizmanics
Consideracionesteóricasymetodológicas
Loiberoamericano:¿unanarrativaespañola?
ElsignificadodeltérminoIberoaméricaaligualqueHispanoamérica
tienesusorígenesenlaépocacolonialyserefirióúnicamentealascolo-
niasamericanasdelimperioespañol.9EnEspaña,apartirdeladictadura
dePrimodeRivera,Hispanoaméricaseconvierteenladenominaciónoficial
predominanteparalosterritoriosdelasexcolonias10;términocuyousooficial
perdurahastaelfinaldeladictaduradeFranco.Ladogmatizacióndelohis-
panobajoFrancohizonecesariointroducirotrotérminopararenovar,tam-
biénsimbólicamente,lasrelacionesdelnuevorégimendemocráticoconlos
paíseslatinoamericanos.ParaestosfinesIberoaméricaparecíacumplirtodos
losrequisitostantotemporalcomoespacialmente,asaber,lareferenciaalpa-
sadocompartidoconlospaíseslatinoamericanosycaribeñosdesdeunpunto
devistaespañol,eldistanciamientodelaideologíafranquistaylainclusión
deBrasilyPortugal.Estepuntodevista,sinembargo,tomaencuentasólo
marginalmentelaexistenciadepasadospolifónicosydememoriasdoblemente
compartidas11,característicosdelespacioiberoamericanodememoria.¿Esla
narrativaiberoamericanaactualunanarrativaconrepresentaciónequitativa
entrelosmiembrosdelacomunidad?
Lalíneadivisoraprincipalquesubdivideyproporcionaordenalespacio
iberoamericanodememoria,pobladopormúltiplesculturasdememoria,es
laqueseparalosantiguospoderescolonialesdeEspañayPortugaldesusex
coloniascaribeñasylatinoamericanasconespañoloportuguéscomoidioma
oficial.Supuntodepartidasonlosacontecimientosentornoa1492.Esta
divisiónclaracontrasta,sinembargo,conlacomplejidaddemecanismosde
inclusiónydeexclusióndecarácterpolítico,económico,socialyculturalen
losquesemanifiestandiferentesvisioneshacialosacontecimientosentorno
aesteaño.
Laestructuraconmemorativadelacervocomúndememoriaestásos-
tenidaporelcalendarioconmemorativoysuscorrespondientesfechasque
definenlafuncionalidaddelamemoriacolectiva.Segúnelritmoquemarca
9Paraexplicacionesencuantoalcontextoterminológicovéase:EmilioCarilla,JoséMaríaTorres
Caicedo.‘Descubridor’delaLiteraturaArgentina,“ThesaurusXLIV.”,núm2,1989,pág.342,disponible
en:http://cvc.cervantes.es/lengua/thesaurus/pdf/44/TH_44_002_054_0.pdf,11dejulio2011.
10LemusLópezEncarnación,ElsentimientohispanoamericanoenlaDictaduradePrimodeRive-
ra:elestudiodelusodelosvocablos“Hispanoamericano”,“Latinoamericano”e“Iberoamericano”,en:(1987)
ActasdelasVIIJornadasdeAndalucíayAmérica.TomoII,EscueladeEstudiosHispano-Americanos
deSevilla,1990,págs.293–303,disponibleen:http://hdl.handle.net/10334/583,11dejuliode2011.
11EstaformulaciónsetomadeTroebst,quelaaplicaenelcontextoeuropeo.StefanTroebst,
JaltaversusStalingrad,GULagversusHolocaust.KonfligierendeErinnerungskulturenimgrößerenEuro-
pa,“Medien&zeit.KommunikationinVergangenheitundGegenwart”,núm.1,2006,págs.4–19.