Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
41
DŁUG,JĘZYKInRESHUMANAE”(4.02.2021)
Niektórymmożesięwzwiązkuztymprzypomniećfilmpt.Długwreży-
seriiKrzysztofaKrauzego(1999)iprzedstawianywnimproblemgangster-
skiegowymuszanianieistniejącychdługów.Innym-inspirowanywłaśnie
książkąGraebera-świetnyspektaklwyreżyserowanywTeatrzeNowym
ProximawKrakowieprzezJanaKlatę(premiera14.09.2019).MówiłKlata
wtedy,żezrobiłto,bopoodejściuzeStaregoTeatrumanwobeckrakowskich
widzówdług”
.
Przedstawienie,brawurowozagraneprzezczwórkęaktorów,pomyślane
zostałojakoswegorodzajuteatralnieopracowanyesej.Przywoływałom.in.
wspominanychprzezGraeberarozmaitychbohaterówliterackich,którzywtaki
czyinnysposóbzajmowalisięwswoichfikcyjnychświatachdługami.Element
odczasudoczasupuentującykolejnefragmentyspektaklustanowiłaprzytym
piosenka:nKażdyczłowiekjestdługiem/Zrodzonymzsiebiedośmierci/
Każdydzieńjestpożyczką/Spłacaszwratachdziennych”
.
Nazasadzienuderzwstół,nożyce/książkisięodezwą”
,wsprawiedługów
odzywałosięiodzywawieluznakomitychautorów.Szekspirodmniejwięcej
czterystudwudziestulatmówiotymnaprzykładgłosemswegoKupcawenec-
kiego,Rabelaiszacząłnawetjeszczetroszkęwcześniej,bywtonacjitragifarso-
wej,karnawałowej-wedługBachtina-mówićnatentematgłosemPanurga
zhistoriioGargantuiiPantagruelu.Cośdopowiedzeniawtejsprawiemiał
wswoimczasieMolierijegolichwiarzHarpagonzeSkąpca.Dołączyćmógłby
RaskolnikowzeZbrodniikaryalboNastazjaFilipownazIdiotyDostojew-
skiego.LalcePrusateżkwestiataniejestobca.Fachowcemabsolutnymbyłby
MefistofeleszFaustaGoethego.Toonprzecieżprzekonującodoradziłpewne-
muzadłużonemudoniemożliwościcesarzowiemisjępapierowychpieniędzy
ipapierówdłużnych,zgodnie-nawiasemmówiąc-zekonomicznymiteoria-
mipierwszejpołowyXIXwieku5.Zewspółczesnychgłosmogłabyzabraćna
przykładMargaretAtwoodpoprzezpowieśćDług.Rozrachunekzciemnąstroną
bogactwa6czypolskiautor,RadekRakzniedawnowydanąBaśniąowężowym
sercualbowtórymsłowemoJakóbieSzeli7.
5
Zob.J.W
.Goethe,Faust.Częśćdruga,sc.I,przeł.K.Lipiński,WydawnictwoMinia-
tura,Kraków1988;wtymkontekściezob.też:VivianaA.Zelizer,(Prze)znaczenie
pieniądza,przeł.M.Korzewski,[w:]Socjologiacodzienności,red.P
.SztompkaiM.Bo-
gunia-Borowska,WydawnictwoZnak,Kraków2008,s.288-317.
6
M.Atwood,Dług.Rozrachunekzciemnąstronąbogactwa,przeł.T.Macios,Wydaw-
nictwoZnak,Kraków2010.
7
R.Rak,BaśńowężowymsercualbowtóresłowooJakóbieSzeli,Powergraph,Warszawa
2020.