Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ryc.5RadomskizespółosadniczywXV-XVIIIw.1–obsza-
ryzabudowane,2–cmentarze,3–kościoły,4–budowleuży-
tecznościpublicznej,5–rekonstruowanyprzebiegważniej-
szychciekówwodnych.A–grodziskoPiotrówkazkaplicąśw.
Piotra,B–StaryRadom,C–NowyRadom,D–przedmie-
ścia,E–kościółśw.Wacława,F–kościółśw.JanaChrzciciela,
G–kościółśw.Katarzynyiklasztorbernardynów,H–kościół
św.Leonarda,I–kościółśw.Trójcyiklasztorbenedyktynek,
J–kościółśw.Marcinaiklasztorpijarów(opr.M.Trzeciecki).
zXIX-wiecznychstreszczeń,wiemy,żemiędzy
1529a1779rokiemPiotrówkaiotaczająceją
łąkibyłyprzedmiotemdługotrwałychsporów
oprawowłasnościpomiędzybenedyktynami
sieciechowskimiakolejnymiproboszczamipa-
rafiistaroradomskiej[Gacki,1855].Hamowały
oneskuteczniemożliwościzagospodarowania
tegoterenu.
Wtakiejpostaciradomskizespółosadniczy
dotrwałdoczasówupadkuRzeczypospolitej
szlacheckiej.TrwającaodpołowyXVIIwieku
złakoniunkturagospodarczanieprzyczyniała
siędorozwojumiasta,apodejmowaneuschyłku
XVIIIwiekupraceKomisjiDobregoPorządku
raczejdokumentowałyobrazzastany.W1792
rokuzamkniętoradomskiecmentarzeprzyko-
ścielneiutworzonocmentarzkomunalnyna
grodzisku,funkcjonującydo1811roku.Pierw-
szeXIX-wiecznepraceregulacyjnepodjęłyjesz-
czewładzeaustriackie.Szczególnieistotnebyło
tupołączenieStaregoiNowegoRadomiadro-
gąbiegnącąodwylotuul.Żytniejdoplacuprzy
kościeleśw.Wacława–pierwszewdziejachobu
ośrodków.Kompleksowyplanregulacjimiasta
opracowanoizrealizowanowdobieKrólestwa
Kongresowego[Kalinowski,1957;Witkowski,
1985;Dumała,2001].Wkrótkimczasiepo-
wstałonowecentrummiastawzdłużul.Lubel-
skiej,którastałasięosiąporządkującąjegoukład
urbanistyczny.Przyniejzlokalizowanopozostałe
ważnegmachyużytecznościpublicznej,azcza-
semnowykościółparafialny(obecnąkatedrę)
isobórprawosławny(obecnykościółgarnizo-
nowy),atakżereprezentacyjnyparkmiejski.Tu
teżskupiłasięmiejskazabudowamieszkalna.
Choćpraceregulacyjneobjęłyteżśredniowiecz-
nyRadom–uporządkowanorynek,przebiegulic
iwprowadzonoujednoliconąmurowanązabudo-
węmieszkalną–toszybkozacząłonpodupadać,
ajegorynekprzestałpełnićfunkcjęgłównego
placumiejskiego.
Nauboczuprzemianurbanistycznychpozo-
stałStaryRadom.Zplanowanychtaminwesty-
cjizrealizowanojedyniewytyczenieobszernego
placutargowegowokółkościołaśw.Wacława.
Wjegootoczeniupowstałaparterowa,małomia-
steczkowazabudowa,anajejzapleczu–zakła-
dyprzemysłowe,związaneprzedewszystkimze
skórnictwem[Witkowski,1970,1985;Popław-
ska,Witkowski,1985;Trzeciecki,wdruku1].Po
RozdziałI|RadomskizespółosadniczymiędzyXaXIXwiekiem–stanbadań
21
