Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MyślNietzschegogłosiłanietyleśmierćBoga,ile[…]koniecjegozabójcy;rozbryzg
twarzyczłowiekawśmiechuipowrótmasek…38
NiemożnajednakmówićoantyhumanizmieXXwieku,zauważaAndrzej
Miś,niewspominającoroli,jakąodegrałarefleksjanadjęzykiemizwrot
lingwistyczny.Człowiekniestałbysiętylkofigurąretoryczną,metaforą,kon-
struktemjęzykowym,gdybyniefilologicznezamiłowanieNietzschego,gry
językoweLudwigaWittgensteinaorazstrukturalistyczneprzekonaniadoty-
czącemyśliijęzyka.Takiepoglądydoprowadziłybowiemdoosłabieniame-
tafizykiipodmiotowości.JakpiszeMiś:
[...]filozofiabytu–starającasiędotrzećdotego,cojest–zostaławypartaprzez
filozofięsensu–rekonstruującąróżnorodneludzkiedyskursy,tzn.języki(szeroko
rozumiane,jakimimówimywrzeczywistości,którazresztątakżestałasięwgruncie
rzeczyjedynieczymś,cojesttylkopostulowaneprzezjęzyk).Inaczejmówiąc:filozo-
fiazpoziomuepistemicznegoprzeszłanapoziomepistemologiczny39.
Wtejrzeczywistościdyskursówczłowieksamwięcaniniemyśli,aniniemówi,
alejestmyślanyimówiony.Tokresczłowieka,ojakimFoucaulttwierdził,
że"jestwynalazkiem,któregohistoria[…]jestkrótka.Akoniecbyćmoże
bliski”40.Takrozumianaśmierćczłowiekajestjednakwistocieśmiercią
pewnegokonstruktu,cowedługkrytykówantyhumanistycznychpostaw
maznamionanihilizmu.Miśdodajejednak,że"tenteoretycznynihilizmnie
przeszkadzałniektórym«prorokomantyhumanizmu»angażowaćsięwwal-
kęoprawaczłowieka–samozaśpojęcie«prawczłowieka»zakłada,żejest
jakaś«istotaczłowieka»,zktórejoweprawawynikają”41.Chodziłowięc
raczejopróbędotarciadoczłowiekazwyczajnego,nieuwikłanegowwiel-
kienarracjehistoryczne,alezarazemkonkretnego,usytuowanegogeogra-
ficznieihistorycznie,innymisłowy–odostrzeżenieludzizmarginalizowa-
nych,nieobecnychnasceniespołecznejipolitycznej,czyliwypartychze
sferywidzialności.
___
___
___
___
___
___
38MichelFoucault,Słowairzeczy.Archeologianaukhumanistycznych,przeł.TadeuszKo-
mendant,t.2,Gdańsk:Słowo/obrazterytoria,2005,s.218.
39Miś,"Ogenezie…”,s.32.
40Foucault,Słowairzeczy...,s.220.
41Miś,"Ogenezie…”,s.30.
27
