Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
grup,którespożywamywdużychilościach.Irzeczywiście,stosującregularniezbilanso-
wanądietę,dostarczamyswojemuorganizmowioddziesiątekdonawetsetekgramów
każdegomakroskładnika.Pozostałeklasyskładnikówodżywczych,tj.witaminyiminerały
nazywanesąmikroelementami.Mikroelementyoznaczająskładniki,któresąniezbędne
organizmowi,alewilościachśladowych.Takichskładnikówodżywczychspożywamy
tylkokilkagramówlubnawetmniejniżgramdziennie.
1.5.3.Strukturakomórki
Wszystkieorganizmyżywesązłożonezkomórek,czylinajmniejszychjednostekzdolnychdo
życia.Pierwszebyłyorganizmyjednokomórkowe,awtokupóźniejszejewolucjipojawiły
sięorganizmywielokomórkowe.Obecniewyróżniasięczterypodstawowetypykomórek:
komórkibakterii,roślin,zwierzątigrzybów.
Komórkimająróżnąwielkość.Komórkabakteryjnamaok.1µmśrednicy,podczasgdy
komórkiorganizmówwielokomórkowychsązwykleod10do100razywiększe.Przeciętna
ludzkakomórkamaśrednicęok.25µm.Komórkiróżniąsięteżzawartością,wyglądem
ifunkcjami.Wyróżniasięteżkilkatypówkomórekorganizmówwielokomórkowych.
Naprzykładkomórkimięśniowe,mózgowe,komórkiskóryiinne.Wsumie,wludz-
kimcielezidentyfikowanook.200typówkomórek,główniezapomocąmikroskopii,
adokładnieprężnierozwijającejsiędziedzinynauki-nanotechnologii.
Narycinie1.13przedstawionomodelkomórkizwierzęcej.Najbardziejrzucającymisię
woczyorganellamiwkomórcezwierzęcejsą:jądro,retikulumendoplazmatyczne,wktó-
rympowstajewielesubstancji,aparatGolgiego,mitochondriaorazlizosom,zktórych
wszystkiezawieszonesąwcytozoluisąodniegooddzielonebłonami.Wartoteżwspo-
mnieć,żewodróżnieniuodkomórkizwierzęcej,komórkaroślinna,madodatkowościanę
komórkowąwykonanązcelulozy,abyjąwzmocnić,orazchloroplasty,wktórychgroma-
dzisięchlorofil,abymogłazajśćfotosynteza.
Pomimotakogromnejróżnorodnościkomórek,zarównowobrębieorganizmu,jak
ipomiędzygatunkami,mająonerównieżwielecechwspólnych.Wszystkiekomórkisą
otoczonebłonąkomórkową,zwanąbłonącytoplazmatyczną,któraoddzielazawartość
komórkiodprzestrzenipozakomórkowej,jakrównieżkontrolujeprzepływsubstancji
doizkomórki.Błonacytoplazmatycznamagrubośćok.50Åiskładasięzlipidóworaz
białek,doktórychmogąbyćprzyłączonewęglowodany.Cechąwspólnąkomórekjest
teżobecnośćmitochondrium,gdzieodbywasięoddychanie,jakrównieżwytwarzana
jestwiększośćnaszejenergii.Następnie,zawierającewiększośćDNAikontrolujące
funkcjekomórki-jądrokomórkoweorazjąderko,wktórychzachodzisyntezarRNA.
Elementamiłączącymistrukturykomórkowesątakżerybosomy,gdzieodbywasięsyn-
tezanowychbiałekorazcytoplazma,gdzieodbywasięwiększośćdziałań.Głównym
składnikiemcytoplazmyjestwoda,któraotaczawielecząsteczek,jonówikompleksów
molekularnych.
1050Budowaorganizmówżywych
27