Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
Biologiaatrakcyjnościczłowieka
niebiologicznerównieżugatunkuHomosapiens.Właśnietenajbardziejfrapującebio-
logówpytaniaoprzyczynyróżnychzjawiskdotyczącychorganizmówżywychdają
temupodejściupewnąprzewagęnadpostępowaniemprzedstawicieliinnychnauk,
którzyczęstoograniczająsięzaledwiedoopisuinierzadko,zbiologicznegopunktu
widzenia,udzielajązbytpowierzchownych,aczasemtylkopozornychodpowiedzi
napytaniaogenezęobserwowanychzjawisk.HolenderskietologNikoTinbergen
(1963)zaproponowałrozpatrywaniepytaniaopochodzeniedanejcechy,wtymoczy-
wiściezachowania,niejakowczterechwymiarach(tzw.4pytaniaTinbergena),amia-
nowicie:1)kiedypojawiłasiędanacechawewolucjidanegogatunku,2)kiedyijak
wrozwojuosobniczymdanacechasiękształtuje,3)jakiesąfizjologiczne(proksymal-
ne,czylibezpośrednie)przyczynydanegozachowaniaoraz4)jakiebyłyewolucyjne
(ultymatywne,czylifunkcjonalne)przyczynypojawieniasiędanejcechy.Ponieważ
zbiologicznegopunktuwidzeniaiwkontekścieanalizyatrakcyjnościnajistotniejsze
jestpytanieoewolucyjnąprzyczynępostrzeganiajakiejścechywaspekciejejeste-
tyki,wksiążcetejnajczęściejbędziemysięodwoływaćwłaśniedowyjaśnieńewolu-
cyjnychuwarunkowańpostrzeganiaatrakcyjnościróżnychcechbudowyludzkiego
ciała,aleteżtakichcech,jakgłosizapachczłowieka.
Cotojestjednakatrakcyjnośćijakmożnajązdefiniować?Oczywiściemożnaod-
wołaćsięalbodookreśleńsłownikowych,albodoróżnychkanonówdefiniujących
pięknoludzkiegociała,naprzykładpoprzezodpowiedniematematycznieustalone
proporcjejegobudowy,jakrobilitostarożytnifilozofowieczyrzeźbiarze(np.Poli-
klet),apóźniejDurer,bądźteżuznaćzaatrakcyjneto,cozatakoweuważajądyk-
tatorzymody,media,koncernykosmetyczneczychirurdzyplastyczni.Samosłowo
Hatrakcyjny”wywodzisięodłacińskiegoatractio–Hprzyciągać”.Określaonoraczej
działanieczegoś,cojestatrakcyjne,anieprecyzuje,jakieimmanentnecechymusi
miećobiekt,abymógłHprzyciągać”.Niebezpowodujednakprzymiotniktenozna-
cza,żeobiekt,któryjestnimopisany,charakteryzujesiępewnącechą,któradziała
jakosygnałowzględniedużejsileprzyciągania.Zgodniezewolucyjnympodejściem
natomiasttakaHsiłaprzyciągania”powinnamiećokreśloneznaczeniebiologiczne.
Wksiążcetejjednakniebędziemyrozpatrywaćróżnychhistorycznychkoncepcji
atrakcyjnościanidebatowaćnadwyższościąjednegokanonupięknanaddrugim.Przyj-
miemyoperacyjną,eksperymentalniewyznaczonąwykładnięatrakcyjności,wtakisam
sposób,jaktozrobionowwiększościpracnaukowych.Poziomatrakcyjnościbadanej
częściciała,jejkształtu,koloruczyzapachu,będzieokreślaćpoprostuocenatakzwa-
nychobiektywnychsędziów,czyligrupylosowodobranychosób.Uśrednionąocenę
zregułykilkunastulubnawetkilkudziesięciusędziówmożnauważaćzawystarcza-
jącomiarodajnąocenęatrakcyjnościdanejosobyczyjednejzjejcechmorfologicznych.
Ocendokonujesięzwyklenapodstawiebezpośrednichobserwacji,zdjęćlubschema-
tycznychrysunkówludzkichpostaci.Takisposóbokreślaniaatrakcyjnościniejestmoże
doskonały,alejestwolnyodjakiegośarbitralnie(czyideologicznie)ustalonegokanonu
pięknaiponieważtakąmetodologięprzyjmujesięwwiększościbadań,umożliwiapo-
równywaniewynikówróżnychbadańorazwzględnychocenatrakcyjnościwobrębie
badanejgrupy.Niedoskonałośćtejmetodypolegam.in.natym,żepoprzezuśrednienie
nietylkoredukowanajestrolaindywidualnychpreferencjiestetycznych,aleteżtrudno
ocenić,jakbardzokontrowersyjnaczynietypowajesturodadanejosobyczyposiadanej
