Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Biologiaatrakcyjnościczłowieka
Krytykadoborupłciowegoopartegowyłącznienapreferencjachwstosunku
doatrakcyjnościsamejwsobieznaczniejednakosłabła,gdyw1930rokuFishersfor-
mułowałkoncepcjęmechanizmuewolucyjnego,którymógłbyodpowiadaćzapowsta-
niecechpostrzeganychjakoatrakcyjne.PodstawąkoncepcjiFisherajestkowariancja8
międzygenaminawykształcenieokreślonejcechyoraznapreferencjepłciprzeciwnej
wstosunkudoniej.Skutkiemtegoprocesujestpojawieniesięsamonapędzającegosię
mechanizmu,działającegonazasadziedodatniegosprzężeniazwrotnego.WedługFi-
shera(1930)procesten,nazywanypoangielskurunawayprocess,apopolskuzwykle
procesemniekontrolowanym9,prowadzidowytworzeniaskrajnierozbudowanego,
atrakcyjnegoornamentupłciowegousamcóworazsilnychpreferencjisamicwstosun-
kudoniego.Ciągłyrozwójcechepigamicznych10,prowadzącydoosiągnięciaprzeznie
dużychrozmiarów,będziestopniowoobniżałprzeżywalnośćsamca.Naprzykładnad-
miernierozwiniętyogonstaniesięprzeszkodąwunikaniudrapieżników.Wyhamowa-
nietempadalszegowzrostuornamentuizatrzymaniecałegoprocesunastąpidopiero
wtedy,kiedyznaczniezredukowanaprzeżywalnośćsamcaprzeważynadzyskami
związanymizjegowysokąatrakcyjnościąlub,niezależnieodzwiązkuzprzeżywalno-
ścią,gdyzmiennośćgenetycznadlapreferowanejcechyzostaniewyczerpanaidalsze
jejmodyfikacjeniebędąjużmożliwe11(Fisher1958;zob.równieżKokko2001).
Abywykazać,żeniejesttautologiątwierdzenie,iżdobórpłciowy,działający
poprzezpreferencjeestetycznesamic,utrwalatecechy,któreczyniąsamcaatrak-
cyjnym,należypoczynićodpowiedniezałożenia.Popierwsze,należyprzyjąć,że
samcecharakteryzująsięzmiennościąokreślonejcechy(np.długośćogona),która
jestdziedziczna.Podrugie,samicedokonującewyborówsamcówcechująsięrów-
nieżdziedzicznązmiennościąpreferencjiwzględempożądanejcechysamca(wtym
wypadkuogona).Potrzecie,dziękitemu,żepotomstwodziedziczygenyzarówno
poojcu,jakipomatce,opróczallelugenuwarunkującegorozwójokreślonejcechy
usamcarozpropagowanyzostanierównieżodpowiedniallelgenu,odpowiadający
zakodowaniepreferencjitejcechyusamic.Takwięcpotomstwobędzieposiadało
genydeterminującezarównorozwójokreślonejcechy,jakipowstaniepreferencji
wstosunkudoniej.Ekspresjaokreślonychgenówbędziejednakwystępowałajedy-
nieuodpowiedniejpłci.
Wsytuacji,kiedyrozkładzmiennościpreferencjisamicodpowiadarozkładowi
zmiennościprezentowanychprzezsamcacechwarunkującychwyborysamic,dobór
płciowycharakteryzujesięstabilnością,któranieprowadzidorozwojuwybujałego
ornamentupłciowego.Stanrównowagizaczniesięjednakzmieniać,kiedysamice,
zróżnychpowodów,choćbylosowych,zacznąwykazywaćpreferencjewkierunku
8
HKowariancja”oznaczawspółzależnośćdwóchzmiennych.
9
Trudnozaproponowaćdobrypolskiodpowiednikdlategoterminu.Wdalszejczęścitegorozdziału
używanebędąrównieżniecobardziejobrazoweokreślenia,takiejak:proceslawinowy,procesłańcuchowy
lubproces/dobórucieczkowy.
10Wyolbrzymionecechypłciowepowstałejakowynikprocesówdoboruwewnątrz-imiędzypłciowego
(Krzanowskaiin.1997).Wuproszczeniumożnajeutożsamiaćzdrugorzędowymicechamipłciowymi.
11Problemten,zwanyparadoksemtokowiska(ang.lekparadox),zostanieomówionywdalszejczęścitego
rozdziału.
